آزمایش‌های دوره‌ای یا غربالگری سرطان نقش کلیدی در تشخیص زودهنگام و پیشگیری از پیشرفت بسیاری از انواع سرطان‌ها دارند. این آزمایش‌ها می‌توانند قبل از بروز علائم بالینی، تغییرات غیرطبیعی را در بدن شناسایی کرده و امکان درمان مؤثرتر را فراهم کنند. در ادامه، مهم‌ترین آزمایش‌های غربالگری برای انواع شایع سرطان‌ها و توصیه‌های مرتبط با آن‌ها ارائه شده است.
اهمیت غربالگری سرطان
غربالگری به معنای بررسی افراد بدون علائم برای یافتن نشانه‌های اولیه سرطان است. هدف از غربالگری، شناسایی سرطان در مراحل اولیه است که درمان در این مراحل معمولاً موفق‌تر است. با این حال، غربالگری برای همه انواع سرطان‌ها توصیه نمی‌شود و باید بر اساس سن، جنس، سابقه خانوادگی و عوامل خطر فردی انجام شود.
انواع آزمایش‌های غربالگری سرطان
- سرطان پستان (Breast Cancer)
- ماموگرافی (Mammography): تصویربرداری با اشعه ایکس از پستان برای شناسایی توده‌ها یا تغییرات غیرطبیعی.
- توصیه‌ها: زنان بین ۴۰ تا ۷۴ سال باید هر ۱ تا ۲ سال یک‌بار ماموگرافی انجام دهند.
- تست پاپ اسمیر (Pap Test): بررسی سلول‌های دهانه رحم برای شناسایی تغییرات پیش‌سرطانی یا سرطانی.
- تست HPV: شناسایی ویروس پاپیلومای انسانی که عامل اصلی سرطان دهانه رحم است.
- توصیه‌ها: زنان ۲۱ تا ۲۹ سال هر ۳ سال یک‌بار پاپ اسمیر؛ زنان ۳۰ تا ۶۵ سال می‌توانند هر ۵ سال یک‌بار تست HPV یا ترکیبی از پاپ اسمیر و HPV انجام دهند.
- سرطان کولورکتال (Colorectal Cancer)
- آزمایش خون مخفی در مدفوع (FOBT/FIT): شناسایی خون مخفی در مدفوع که می‌تواند نشانه‌ای از سرطان روده باشد.
- کولونوسکوپی: بررسی کامل روده بزرگ برای یافتن پولیپ‌ها یا تومورها.
- توصیه‌ها: افراد بین ۴۵ تا ۷۵ سال باید یکی از این آزمایش‌ها را بر اساس توصیه پزشک انجام دهند.
- سرطان ریه (Lung Cancer)
- سی‌تی‌اسکن با دوز پایین (Low-dose CT): برای شناسایی توده‌های ریه در افراد پرخطر.
- توصیه‌ها: افراد ۵۰ تا ۸۰ سال که سابقه مصرف زیاد سیگار دارند، باید سالی یک‌بار این آزمایش را انجام دهند.
- آزمایش PSA: اندازه‌گیری آنتی‌ژن خاص پروستات در خون.
- توصیه‌ها: مردان ۵۵ تا ۶۹ سال باید با پزشک خود درباره مزایا و معایب این آزمایش مشورت کنند.
🧬 آزمایش‌های نوین و چندگانه
توسعه آزمایش‌های جدید مانند تست‌های تشخیص زودهنگام چندگانه (MCED) امکان شناسایی چندین نوع سرطان را از یک نمونه خون فراهم کرده است. این آزمایش‌ها می‌توانند در آینده نقش مهمی در غربالگری سرطان ایفا کنند، اما هنوز به‌طور گسترده در دسترس نیستند.
نتیجه‌گیری
انجام منظم آزمایش‌های غربالگری بر اساس توصیه‌های پزشکی می‌تواند به تشخیص زودهنگام سرطان و افزایش شانس درمان موفق کمک کند. مهم است که افراد با پزشک خود درباره زمان‌بندی و نوع آزمایش‌های مناسب بر اساس سن، جنس و سابقه خانوادگی مشورت کنند.
منبع:
National Center for Biotechnology Information
No. 6
۰۴/۰۲