آزمایش تحمل گلوکز (که به آن آزمایش تحمل گلوکز خوراکی نیز گفته می‌شود) برای اندازه‌گیری پاسخ بدن به قند یا گلوکز انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند برای غربالگری دیابت نوع ۲ یا پیش‌دیابت قبل از بروز علائم استفاده شود یا برای شناسایی اینکه آیا دیابت باعث علائم موجود است، به کار رود. در برخی موارد، نسخه‌ای از این آزمایش برای بررسی دیابت در دوران بارداری (دیابت بارداری) انجام می‌شود.
دلایل انجام آزمایش تحمل گلوکز
آزمایش تحمل‌گلوکز مشکلاتی را که مربوط به نحوه مدیریت قند در بدن پس از خوردن غذا است، شناسایی می‌کند. وقتی غذا می‌خورید، بدن شما آن را به قند تجزیه می‌کند. قند وارد خون می‌شود و بدن از آن برای تولید انرژی استفاده می‌کند. اما در پیش‌دیابت و دیابت، سطح قند خون بیش از حد بالا می‌رود.
انواع آزمایش تحمل گلوکز
-
آزمایش تحمل‌گلوکز برای دیابت نوع ۲ و پیش‌دیابت
اگر برای تشخیص دیابت نوع ۲ یا پیش‌دیابت آزمایش انجام می‌دهید، پس از نوشیدن یک محلول شیرین حاوی ۷۵ گرم قند، دو بار خون شما گرفته می‌شود، یک بار یک ساعت بعد و دوباره دو ساعت بعد.
نتایج معمول برای آزمایش تحمل گلوکز به این صورت است:
- سطح قند خون سالم باید کمتر از ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۷.۸ میلی‌مول در لیتر) باشد.
- سطح قند خون بین ۱۴۰ تا ۱۹۹ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۷.۸ تا ۱۱ میلی‌مول در لیتر) به معنی پیش‌دیابت است.
- سطح قند خون ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۱۱.۱ میلی‌مول در لیتر) یا بیشتر نشان‌دهنده دیابت است.
-
آزمایش تحمل‌گلوکز برای دیابت بارداری (Gestational Diabetes)
این آزمایش معمولاً بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری انجام می‌شود و شامل دو مرحله است. در مرحله اول که به آزمایش تحمل گلوکز یک‌ساعته معروف است، بدون نیاز به ناشتا بودن، یک نمونه خون گرفته می‌شود و سپس یک محلول حاوی ۵۰ گرم قند خورده می‌شود. بعد از یک ساعت، یک نمونه خون دیگر گرفته می‌شود. اگر نتایج نشان‌دهنده سطح بالای قند خون باشد، پزشک شما ممکن است آزمایش سه‌ساعته را توصیه کند.
در آزمایش سه‌ساعته:
- قند خون ناشتا باید کمتر از ۹۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۵.۳ میلی‌مول در لیتر) باشد.
- یک ساعت پس از نوشیدن محلول، قند خون باید کمتر از ۱۸۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۱۰ میلی‌مول در لیتر) باشد.
- دو ساعت پس از نوشیدن محلول، قند خون باید کمتر از ۱۵۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۸.۶ میلی‌مول در لیتر) باشد.
- سه ساعت پس از نوشیدن محلول، قند خون باید کمتر از ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۷.۸ میلی‌مول در لیتر) باشد.
اگر دو یا بیشتر از این نتایج بالاتر از حد انتظار باشد، احتمالاً تشخیص دیابت بارداری خواهید گرفت.
نحوه آماده‌سازی برای آزمایش تحمل گلوکز
- غذا و داروها: در روزهای قبل از آزمایش، همانطور که معمولاً می‌خورید و می‌نوشید، ادامه دهید. اگر بیمار هستید یا دارویی مصرف می‌کنید که می‌تواند نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهد، به تیم درمانی خود اطلاع دهید.
- ناشتا بودن: باید حداقل ۸ ساعت قبل از آزمایش هیچ غذایی نخورید و چیزی ننوشید (این مرحله به نام ناشتا بودن شناخته می‌شود). ممکن است آزمایش را برای صبح زود برنامه‌ریزی کنید تا شب قبل از آن ناشتا باشید.
مراحل آزمایش تحمل گلوکز
- ابتدا یک نمونه خون از شما گرفته می‌شود تا سطح قند خون ناشتا اندازه‌گیری شود.
- سپس محلول شیرینی حاوی ۷۵ گرم گلوکز به شما داده می‌شود تا بنوشید.
- یک ساعت و دو ساعت پس از نوشیدن محلول، دوباره نمونه‌های خون گرفته می‌شود تا سطح قند خون شما بررسی شود.
نتایج آزمایش تحمل گلوکز
نتایج آزمایش به میلی‌گرم در دسی‌لیتر (mg/dL) یا میلی‌مول در لیتر (mmol/L) گزارش می‌شود. اگر نتایج نشان‌دهنده دیابت یا پیش‌دیابت باشد، آزمایش ممکن است دوباره تکرار شود یا آزمایش خون دیگری برای تأیید انجام شود.
برای دیابت بارداری، نتیجه آزمایش باید با توجه به هر مرحله از آزمایش (یک‌ساعته یا سه‌ساعته) تفسیر شود. اگر نتایج نشان‌دهنده سطح بالای قند خون باشد، پزشک شما ممکن است توصیه کند که شما به دقت رژیم غذایی خود را مدیریت کنید و ممکن است نیاز به آزمایش‌های بیشتری داشته باشید.
درآخر
آزمایش تحمل گلوکز یک ابزار مفید برای تشخیص پیش‌دیابت، دیابت نوع ۲ و دیابت بارداری است. این آزمایش می‌تواند به شما کمک کند تا در مراحل اولیه بیماری‌ها را شناسایی کرده و اقداماتی برای جلوگیری از پیشرفت آن‌ها انجام دهید.
منبع: mayoclinic