فیبرینوژن یک پروتئین مهم است که توسط کبد تولید می‌شود و نقش کلیدی در فرآیند لخته‌شدن خون (انعقاد) دارد. اما سطح این ماده در خون تنها نشان‌دهنده توانایی لخته‌سازی نیست؛ بلکه می‌تواند بازتابی از التهاب سیستمیک و خطر بیماری‌های قلبی-عروقی نیز باشد. افزایش سطح فیبرینوژن می‌تواند ریسک سکته قلبی، سکته مغزی و انسداد عروق محیطی را افزایش دهد.
فیبرینوژن چیست و چه نقشی در بدن دارد؟
-
فیبرینوژن (Factor I) یکی از عوامل اصلی انعقاد خون است.
-
هنگام آسیب به رگ‌ها، فیبرینوژن با کمک آنزیم ترومبین به فیبرین تبدیل می‌شود؛ ماده‌ای که ساختار اصلی لخته خون را ایجاد می‌کند.
-
همچنین به‌عنوان یک مارکر التهابی حاد شناخته می‌شود و سطح آن در بسیاری از بیماری‌های مزمن یا عفونت‌ها بالا می‌رود.
فیبرینوژن بالا و خطر سکته قلبی یا مغزی
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که افزایش سطح‌فیبرینوژن می‌تواند به ایجاد یا تشدید بیماری‌های قلبی کمک کند:
- افزایش چسبندگی پلاکت‌ها و فعال‌سازی فرآیند ترومبوز
- همراهی با عوامل خطر دیگر مانند فشار خون بالا، دیابت و سیگار
- نقش مستقیم در التهاب دیواره عروق و پیشرفت آترواسکلروز
- افزایش احتمال انسداد شریان‌ها و بروز سکته مغزی یا قلبی
چه زمانی آزمایش‌فیبرینوژن توصیه می‌شود؟
-
بررسی علت لخته‌شدن بیش‌ازحد یا خون‌ریزی غیرطبیعی
-
ارزیابی ریسک بیماری‌های قلبی و سکته مغزی در افراد پرریسک
-
بررسی سطح التهاب در بیماری‌های مزمن خودایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید
-
پایش درمان‌های قلبی یا ضدالتهابی
محدوده نرمال و تفسیر نتایج آزمایش فیبرینوژن
| وضعیت | سطح فیبرینوژن (mg/dL) |
|---|---|
| نرمال | ۲۰۰–۴۰۰ mg/dL |
| بالا | > 400 mg/dL |
| پایین | < 150 mg/dL |
سطوح بسیار بالا یا پایین باید با سایر آزمایش‌ها و ارزیابی بالینی تفسیر شوند.
دلایل افزایش سطح‌فیبرینوژن
-
التهاب مزمن یا حاد (مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید)
-
عفونت‌ها یا آسیب‌های بافتی
-
سیگار کشیدن
-
چاقی و سندرم متابولیک
-
بارداری یا مصرف قرص‌های ضدبارداری هورمونی
-
بیماری‌های قلبی فعال یا پس از جراحی
چگونه سطح فیبرینوژن را کاهش دهیم؟
- ترک سیگار
- مدیریت بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون و چربی خون
- فعالیت بدنی منظم (حداقل ۳۰ دقیقه در روز)
- رژیم غذایی ضدالتهابی شامل ماهی، سبزیجات، روغن زیتون و غلات کامل
- مصرف داروهای ضدپلاکت یا ضدانعقاد طبق نظر پزشک
سؤالات متداول
آیا فیبرینوژن بالا باعث سکته قلبی می‌شود؟
بله، سطح بالا می‌تواند موجب افزایش لخته‌سازی و تسریع آترواسکلروز شده و خطر سکته قلبی یا مغزی را بالا ببرد.
آیا آزمایش‌فیبرینوژن برای همه ضروری است؟
خیر، اما در افرادی با ریسک بالا، سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا التهاب مزمن توصیه می‌شود.
آیا بالا بودن فیبرینوژن همیشه نشانه بیماری است؟
خیر. افزایش موقت ممکن است در بارداری، پس از جراحی یا عفونت حاد مشاهده شود و نیاز به تفسیر دقیق دارد.
جمع‌بندی
آزمایش فیبرینوژن می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت انعقادی و التهابی بدن ارائه دهد. در افراد با ریسک بالا برای بیماری‌های قلبی-عروقی یا سکته مغزی، اندازه‌گیری سطح فیبرینوژن می‌تواند به‌عنوان شاخص هشداردهنده عمل کند. بررسی این آزمایش در کنار سایر مارکرها و اصلاح سبک زندگی می‌تواند به پیشگیری از بسیاری از عوارض خطرناک قلبی کمک کند.
منابع :
No. 20
۰۴/۰۴