آزمایش CYFRA 21-1 یک تست خونی است که ذرات محلول سیتوکراتین ۱۹ را اندازه‌گیری می‌کند. این نشانگر توموری در تشخیص، ارزیابی پیش‌آگهی و پایش درمان انواع مختلف سرطان‌ها، به‌ویژه سرطان‌های ریه، تیروئید، معده، دستگاه صفراوی، تیموس و پستان کاربرد دارد.
کاربردهای بالینی CYFRA 21-1
▪️ سرطان ریه غیر سلول کوچک (NSCLC)
کاهش سطح CYFRA 21-1 پس از نخستین دوره شیمی‌درمانی می‌تواند نشان‌دهنده‌ی پاسخ مثبت به درمان باشد. تغییرات در سطح این نشانگر، ابزار مؤثری برای پیش‌بینی اثربخشی شیمی‌درمانی در مراحل پیشرفته NSCLC محسوب می‌شود.
▪️ سرطان تیروئید با متاستاز دوردست
در بیماران مبتلا به سرطان تیروئید که متاستاز دوردست دارند، سطح CYFRA 21-1 به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. این نشانگر می‌تواند جایگزینی برای تیروگلوبولین (TG) در شرایطی باشد که اندازه‌گیری آن ممکن نیست.
▪️ سرطان معده
سطح بالای CYFRA 21-1 در بیماران مبتلا به متاستاز صفاقی، کبدی و گره‌های لنفاوی مشاهده می‌شود. این نشانگر در پیش‌بینی مراحل پیشرفته و عود بیماری مؤثر است.
▪️ سرطان‌های دستگاه صفراوی
در سرطان‌های کیسه صفرا و کلانژیوکارسینومای داخل‌کبدی، سطح CYFRA 21-1 اغلب به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. این آزمایش در تشخیص و پیش‌بینی سیر بیماری مفید است.
▪️ سرطان تیموس
سطح CYFRA 21-1 در کارسینومای تیموس بالاتر از تیموما است. بنابراین می‌تواند در تمایز بین این دو نوع تومور کمک‌کننده باشد.
▪️ سرطان پستان
در بیماران با بیماری پیشرفته یا عودکننده، سطح CYFRA 21-1 افزایش می‌یابد و می‌تواند در پایش پاسخ به درمان کاربرد داشته باشد.
جدول مقایسه کاربردهای CYFRA 21-1 در سرطان‌های مختلف
| نوع سرطان | افزایش CYFRA 21-1 | کاربرد اصلی |
|---|---|---|
| ریه (NSCLC) | شایع | ارزیابی پاسخ به شیمی‌درمانی |
| تیروئید با متاستاز | قابل‌توجه | جایگزین تیروگلوبولین در برخی موارد |
| معده | در مراحل پیشرفته | پیش‌آگهی و شناسایی عود بیماری |
| دستگاه صفراوی | بالا | تشخیص و پیش‌بینی سیر بیماری |
| تیموس | در کارسینوما بیشتر از تیموما | تمایز بین انواع تومورهای تیموسی |
| پستان | در موارد پیشرفته یا عودکننده | پایش پاسخ درمانی |
نکات کلیدی درباره آزمایش CYFRA 21-1
- نوع نمونه: خون وریدی
- روش اندازه‌گیری: ایمونواسی (ELISA یا CMIA)
- محدوده نرمال: معمولاً کمتر از ۳٫۳ نانوگرم در میلی‌لیتر (ممکن است بسته به نوع سرطان و شرایط آزمایشگاهی کمی متفاوت باشد)
کاربردهای اصلی
- تشخیص انواع خاصی از سرطان‌ها
- پیش‌بینی سیر بیماری (پیش‌آگهی)
- پایش درمان و شناسایی عود بیماری
پرسش‌های متداول
آیا CYFRA 21-1 فقط برای سرطان ریه کاربرد دارد؟
خیر، این نشانگر در انواع دیگری از سرطان‌ها مانند تیروئید، معده، صفراوی، تیموس و پستان نیز مفید است.
آیا بالا بودن سطح CYFRA 21-1 حتماً به معنای وجود سرطان است؟
خیر، افزایش سطح این نشانگر می‌تواند علل دیگری هم داشته باشد. تشخیص نهایی باید بر اساس سایر آزمایش‌ها و ارزیابی‌های بالینی صورت گیرد.
آیا می‌توان از این آزمایش برای ارزیابی پاسخ به درمان استفاده کرد؟
بله، تغییرات در سطح CYFRA 21-1 می‌تواند نشانه‌ای از پاسخ به درمان یا عود بیماری باشد، به‌ویژه در سرطان‌های ریه، تیروئید و پستان.
جمع‌بندی
آزمایش CYFRA 21-1 تستی مهم در مدیریت برخی سرطان‌ها است که می‌تواند به پزشکان در تشخیص، ارزیابی پیشرفت بیماری و مانیتورینگ درمان کمک کند. با این حال، تفسیر نتایج آن باید همواره در کنار سایر داده‌های بالینی انجام شود. در صورت نیاز به انجام این تست، با پزشک متخصص مشورت نمایید.
منابع:
No. 66
۰۴/۰۲