آزمایش گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) یکی از آزمایش‌های حیاتی برای تأیید بارداری و شناسایی برخی بیماری‌های خاص مانند بیماری‌های تروفوبلاستی یا تومورهای سلول‌های جنسی است. این آزمایش در مراحل اولیه بارداری برای تأیید بارداری و در برخی بیماری‌های دیگر نیز کاربرد دارد. در این مقاله، به بررسی اهمیت آزمایشhCG، زمان مناسب برای انجام آن، نحوه آزمایش و تفسیر نتایج پرداخته می‌شود.
چرا باید آزمایشhCG انجام دهید؟
آزمایش hCG برای تأیید و نظارت بر بارداری انجام می‌شود. همچنین، این آزمایش می‌تواند برای تشخیص بیماری‌های تروفوبلاستی یا تومورهای سلول‌های جنسی، مانند تومورهای تخمدان یا بیضه استفاده شود. سطح hCG در خون یا ادرار به سرعت پس از بارور شدن تخمک افزایش می‌یابد و به همین دلیل، آزمایش hCG یکی از سریع‌ترین روش‌ها برای تشخیص بارداری است.
زمان مناسب برای انجام تست
آزمایش hCG به‌طور معمول از روز اول تأخیر در قاعدگی قابل انجام است. در برخی از روش‌های حساس‌تر، حتی می‌توان ۸ روز پس از لقاح آزمایش را انجام داد. با این حال، انجام آزمایش خیلی زود ممکن است منجر به نتیجه منفی کاذب شود. برای اطمینان از نتیجه صحیح، پیشنهاد می‌شود حداقل ۲۱ روز پس از آخرین رابطه جنسی بدون محافظت از آزمایش استفاده کنید.
این آزمایش ممکن است توسط پزشک یا پرستار برای بررسی بارداری خارج از رحم، سقط جنین، بیماری‌های تروفوبلاستی یا تومورهای سلول‌های جنسی درخواست شود.
نمونه مورد نیاز برای آزمایش
برای آزمایشhCG، نیاز به نمونه ادرار یا خون است که از رگ دست گرفته می‌شود. معمولاً آزمایش خون دقیق‌تر از آزمایش ادرار است، به‌ویژه در مراحل اولیه بارداری. در آزمایش‌های ادراری، برای دقت بیشتر، بهتر است نمونه ادرار صبحگاهان گرفته شود زیرا در این زمان ادرار غلیظ‌تر است و نتایج دقیق‌تری را نشان می‌دهد.
نحوه انجام آزمایشhCG
آزمایش hCG با استفاده از نمونه ادرار یا خون انجام می‌شود.
- آزمایش hCG کیفی به‌عنوان آزمایش بارداری سریع برای تأیید بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرد و نتایج آن به صورت مثبت یا منفی گزارش می‌شود.
- آزمایش hCG کمی (که به آن بتا hCG نیز گفته می‌شود) میزان دقیق hCG موجود در خون را اندازه‌گیری می‌کند و معمولاً برای تشخیص بارداری خارج از رحم یا بررسی سلامت بارداری به کار می‌رود.
نتیجه آزمایش به چه معناست ؟
در زنان غیر باردار، سطح hCG معمولاً در خون و ادرار قابل شناسایی نیست. در دوران بارداری، سطح hCG هر ۲ تا ۳ روز دو برابر می‌شود. بارداری خارج از رحم معمولاً با زمان دو برابر شدن طولانی‌تری مواجه است. در موارد بارداری‌های ناموفق، این زمان دو برابر شدن بیشتر می‌شود یا ممکن است سطح hCG کاهش یابد. پس از سقط جنین، سطح hCG به سرعت کاهش می‌یابد. اگر سطح hCG به حد غیرقابل شناسایی کاهش نیابد، ممکن است نشانه‌ای از وجود بافتی باشد که همچنان hCG تولید می‌کند و نیاز به حذف آن وجود دارد.
آزمایش hCG همچنین در برنامه غربالگری بارداری برای سندروم داون انجام می‌شود. سطح بالای hCG در بارداری‌هایی که به تریزومی ۲۱ (سندروم داون) مربوط می‌شود، معمولاً بیشتر از بارداری‌های طبیعی است.
استفاده از آزمایشhCG در تشخیص و پیگیری بیماری‌ها
آزمایشhCG کمی همچنین برای تشخیص بیماری‌های تروفوبلاستی و تومورهای سلول‌های جنسی استفاده می‌شود. در این شرایط، آزمایش hCG به پزشک کمک می‌کند تا روند درمان را نظارت کرده و عود بیماری را شناسایی کند. در دوران درمان، کاهش سطح hCG معمولاً نشان‌دهنده پاسخ مثبت به درمان است، در حالی که افزایش سطح آن ممکن است نشان‌دهنده عدم پاسخ به درمان باشد. سطح بالای hCG پس از درمان ممکن است نشان‌دهنده عود بیماری باشد.
نکات اضافی درباره آزمایش hCG
آزمایش‌های انجام‌شده خیلی زود ممکن است نتیجه منفی کاذب دهند، به‌ویژه اگر سطح hCG هنوز در خون یا ادرار به میزان کافی برای تشخیص وجود نداشته باشد. همچنین، مصرف برخی داروها مانند دیورتیک‌ها و پرومازین (آنتی‌هیستامین) می‌تواند منجر به نتایج منفی کاذب شود. داروهایی مانند آنتی‌کلاس‌ها، داروهای ضد پارکینسون، آرامبخش‌ها و خواب‌آور ممکن است موجب نتایج مثبت کاذب شوند.
آزمایش hCG همچنین در برخی موارد ممکن است به‌وسیله ترکیب‌های خاصی که در بدن وجود دارند، تداخل پیدا کند. برای تأیید نتایج مشکوک، ممکن است نیاز به آزمایش مجدد با روش متفاوتی باشد.
تفاوت آزمایش خانگی با آزمایش‌های آزمایشگاهی
آزمایش‌های خانگی بارداری مشابه آزمایش hCG ادراری در آزمایشگاه هستند، اما مهم است که دستورالعمل‌های موجود در بسته آزمایش را به‌دقت دنبال کنید. گاهی اوقات، آزمایش‌های خانگی بارداری ممکن است قبل از اینکه سطح hCG به اندازه کافی بالا برود، منفی باشند.
نتیجه‌گیری
آزمایشhCG ابزاری حیاتی برای تأیید بارداری، تشخیص مشکلات مربوط به بارداری، و نظارت بر بیماری‌های خاص است. این آزمایش به‌ویژه برای تشخیص بیماری‌های تروفوبلاستی، بارداری خارج از رحم و تومورهای سلول‌های جنسی کاربرد دارد. برای دریافت نتایج دقیق‌تر، انجام این آزمایش تحت نظارت پزشک توصیه می‌شود.
منبع: lab tests online