آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید و نقش آن‌ها در بیماری‌های غیرتیروئیدی

آیا آنتی‌بادی‌های تیروئید همیشه نشانهٔ بیماری تیروئید هستند؟

خیر. آنتی‌بادی‌های تیروئید—از جمله Anti-TPO، Anti-Tg و TRAb/TSI—می‌توانند حتی در افرادی که بیماری بالینی تیروئید ندارند یا در برخی بیماری‌های خودایمنی غیرتیروئیدی یافت شوند. بنابراین، مثبت بودن نتیجهٔ آزمایش همیشه به معنای ابتلا به بیماری فعال تیروئید نیست و باید همراه با TSH، FT4 و علائم بالینی تفسیر شود

انواع آنتی‌بادی‌های تیروئیدی

• Anti-TPO: شایع‌ترین آنتی‌بادی در تیروئیدیت هاشیموتو، علیه آنزیم تیروئیدپراکسیداز.

• Anti-Tg: علیه پروتئین تیروگلوبولین؛ می‌تواند در سنجش تیروگلوبولین بیماران مبتلا به سرطان تیروئید اختلال ایجاد کند.

• TRAb/TSI: علیه گیرندهٔ TSH؛ در بیماری گریوز نقش مهمی در پرکاری تیروئید دارد 

مثبت بودن در افراد «سالم»

حدود ۱۰٪ از افراد سالم (به‌ویژه زنان میانسال) ممکن است بدون علائم بالینی تیروئید، Anti-TPO مثبت داشته باشند. در این شرایط، بیشتر به پیگیری دوره‌ای نیاز است تا درمان فوری 

بیماری‌های غیرتیروئیدی مرتبط با آنتی‌بادی‌های تیروئید

آنتی‌بادی‌های تیروئید اغلب نشانهٔ یک زمینهٔ خودایمنی عمومی هستند و ممکن است در بیماری‌های زیر مشاهده شوند:

• دیابت نوع ۱ و کم‌خونی پرنیشیوز 

• لوپوس (SLE)، آرتریت روماتوئید (RA)، سندرم شوگرن، هپاتیت خودایمن و آدیسون 

• تیروئیدیت پس از زایمان: وجود Anti-TPO یا TgAb در بارداری خطر بروز اختلال تیروئید بعد از زایمان را افزایش می‌دهد 

چرا ممکن است مثبت باشیم ولی بیماری نداشته باشیم؟

• آنتی‌بادی‌ها همیشه نشانهٔ فعالیت ایمنی هستند، نه بیماری فعال.

• ممکن است ماه‌ها تا سال‌ها قبل از بروز علائم ظاهر شوند یا هرگز منجر به بیماری نشوند.

• در کم‌کاری تیروئید تحت‌بالینی وجود Anti-TPO می‌تواند احتمال پیشرفت بیماری را افزایش دهد؛ لذا پیگیری اهمیت دارد 

مواردی که آزمایش آنتی‌بادی به‌درد می‌خورد

• TSH بالا با FT4 طبیعی (کم‌کاری تحت‌بالینی): Anti-TPO برای پیش‌بینی پیشرفت بیماری کمک‌کننده است.

• پرکاری تیروئید نامشخص: TRAb/TSI برای تشخیص گریوز ضروری است.

• پس از سرطان تیروئید: وجود Anti-Tg می‌تواند مانع سنجش تیروگلوبولین شود؛ به همین دلیل آزمایشگاه معمولاً همزمان TgAb را گزارش می‌کند.

• پس از زایمان یا در افراد با بیماری‌های خودایمنی: غربالگری هدفمند توصیه می‌شود 

راهنمای عملی تفسیر نتایج

• مثبت خفیف بدون علامت → درمان نیاز ندارد؛ فقط پیگیری دوره‌ای با TSH/FT4.

• مثبت همراه با علائم یا اختلال هورمونی → تشخیص و درمان بر اساس هاشیموتو یا گریوز.

• دوران بارداری و پس از زایمان → خطر اختلال عملکرد تیروئید بالاتر است؛ پایش دقیق توصیه می‌شود.

• بیماری‌های خودایمنی همراه → احتمال اختلالات تیروئید بیشتر است؛ غربالگری لازم است.

جمع‌بندی

بله؛ آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید می‌توانند حتی در بیماری‌های غیرتیروئیدی یا افراد ظاهراً سالم دیده شوند همچنین مثبت بودن به‌تنهایی نشانهٔ بیماری فعال نیست؛ بلکه باید همراه با علائم و آزمایش‌های تیروئیدی تفسیر شود.

پیگیری منظم، به‌ویژه در زنان و بیماران خودایمنی، اهمیت بالینی دارد.

منابع :

Mayo Clinic

Cleveland Clinic

No. 110

۰۴/۰۵