فشارخون بالا یا پرفشاری خون یکی از شایع‌ترین بیماری ها در جهان است که میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با افزایش سطح فشار خون، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و مشکلات کلیوی افزایش می‌یابد. این بیماری به‌طور معمول بدون هیچ علامت آشکاری پیش می‌رود و به همین دلیل به “قاتل خاموش” معروف است. در این مقاله به بررسی علل فشارخون بالا، پیامدهای آن و راه‌های پیشگیری و درمان این بیماری پرداخته خواهد شد.
فشارخون بالا چیست؟
فشارخون بالا زمانی اتفاق می‌افتد که نیروی فشار خون بر دیواره رگ‌های خونی به طور دائمی بالا بماند. در حالت طبیعی، فشارخون کمتر از ۱۲۰/۸۰ میلی‌متر جیوه است. هرچند که فشار خون به صورت نرمال در نوسان است، اما زمانی که این فشار به ۱۳۰/۸۰ میلی‌متر جیوه یا بیشتر برسد، می‌تواند مشکلات جدی به‌ویژه برای سلامت قلب و عروق ایجاد کند.
علل فشارخون بالا
علل فشار خون بالا ترکیبی از عوامل غیرقابل تغییر و قابل تغییر است. عواملی مانند سن، ژنتیک از عوامل غیرقابل تغییر محسوب می‌شوند. به طور کلی، هرچه سن بالاتر می‌رود، احتمال ابتلا نیز افزایش پیدا میکند. از سوی دیگر، عواملی همچون رژیم غذایی ناسالم، اضافه وزن، کم‌تحرکی، مصرف زیاد نمک و استرس مزمن از عوامل قابل تغییر هستند که می‌توان با اصلاح آنها فشار خون را کنترل کرد.
پیامدهای فشارخون بالا
اگر فشارخون درمان نشود، می‌تواند آسیب‌های جدی به اعضای مختلف بدن وارد کند. این بیماری می‌تواند موجب بروز مشکلات قلب
ی، سکته مغزی، نارسایی کلیه و حتی از دست دادن بینایی شود. همچنین، فشار خون بالا می‌تواند عملکرد مغز را تحت تأثیر قرار دهد و به کاهش حافظه و شناخت منجر شود.
پیشگیری و درمان فشار خون بالا
تغییرات در شیوه زندگی:
برای پیشگیری و کنترل فشارخون، اولین گام اصلاح شیوه زندگی است. رعایت رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و کاهش استرس می‌تواند تأثیرات زیادی بر کاهش فشارخون داشته باشد. در اینجا برخی از راهکارهای موثر برای مدیریت فشارخون آورده شده است:
- رژیم غذایی سالم: مصرف سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل و محصولات لبنی کم‌چرب و کاهش مصرف نمک به کنترل فشارخون کمک میکند. برنامه غذایی DASH یکی از بهترین روش‌ها برای کاهش فشارخون است.
- ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم همچون پیاده‌روی، دویدن یا شنا می‌تواند فشارخون را تا ۵ تا ۸ میلی‌متر جیوه کاهش دهد.
- کاهش وزن: افرادی که دچار اضافه وزن یا چاقی هستند باید تلاش کنند وزن خود را کاهش دهند، زیرا کاهش حتی چند کیلوگرم از وزن بدن می‌تواند به کاهش فشارخون کمک کند.
- ترک سیگار و مصرف الکل: سیگار کشیدن و مصرف الکل باعث افزایش فشارخون می‌شود، بنابراین ترک این عادت‌ها می‌تواند تأثیر مثبتی در کاهش فشار خون داشته باشد.
- مدیریت استرس: استفاده از روش‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می‌تواند به کاهش استرس و در نتیجه کاهش فشار خون کمک کند.
چرا باید فشارخون خود را چک کنید؟
با توجه به اینکه فشارخون‌بالا معمولاً بدون علائم است، غربالگری منظم می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. حتی اگر فرد احساس خوبی داشته باشد، باید فشارخون خود را به طور منظم اندازه‌گیری کند تا در صورت وجود فشارخون بالا، اقدام به درمان سریع انجام گیرد.
طبق دستورالعمل‌های کنونی از کالج قلب آمریکا و انجمن قلب آمریکا، دسته‌بندی‌های فشارخون به این صورت تعریف می‌شوند:
- طبیعی (کمتر از ۱۲۰/۸۰ میلی‌متر جیوه)
- افزایش یافته (۱۲۰-۱۲۹/کمتر از ۸۰ میلی‌متر جیوه)
- مرحله ۱ فشارخون‌بالا (۱۳۰-۱۳۹/۸۰-۸۹ میلی‌متر جیوه)
- مرحله ۲ فشارخون‌بالا (۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه یا بالاتر).
این آستانه‌ها در سال ۲۰۱۷ از تعریف قبلی ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه کاهش یافته‌اند که نشان‌دهنده شواهد فزاینده است که خطر بیماری‌های قلبی-عروقی حتی در سطوح پایین‌تر فشارخون نیز افزایش می‌یابد.
نتیجه‌گیری
فشارخون بالا یک بیماری شایع اما قابل پیشگیری است که می‌تواند تأثیرات جدی بر سلامت عمومی افراد بگذارد. با تغییرات مناسب در شیوه زندگی، کنترل وزن، رژیم غذایی سالم و استفاده از داروهای مناسب می‌توان این بیماری را کنترل کرده و از عوارض آن جلوگیری کرد. بنابراین، آگاهی از فشار خون و انجام چکاپ‌های منظم می‌تواند به نجات سلامت شما و پیشگیری از بیماری‌های خطرناک کمک کند.
منابع: