اندکس CSF IgG یا «ضریب ایمنوگلوبولین جی مایع مغزی–نخاعی» یک شاخص آزمایشگاهی است که برای ارزیابی تولید درون‌سیستمی آنتی‌بادی‌ها در سیستم عصبی مرکزی به کار می‌رود. این تست، با مقایسه نسبت غلظت IgG در مایع مغزی–نخاعی (CSF) و سرم، همراه با آلبومین، به پزشکان کمک می‌کند تا وجود فرآیندهای التهابی یا خودایمنی در مغز و نخاع را بررسی کنند. این شاخص به‌طور ویژه در تشخیص و پایش مولتیپل اسکلروزیس (MS) و برخی اختلالات التهابی سیستم عصبی اهمیت دارد.
کاربردهای بالینی اندکس CSF IgG
– تشخیص مولتیپل اسکلروزیس (MS) و افتراق آن از سایر بیماری‌ها.
– کمک به شناسایی عفونت‌های مزمن سیستم عصبی مرکزی مانند نوروسیفلیس یا مننژیت مزمن.
– بررسی واکنش ایمنی داخل مغزی در بیماری‌های خودایمنی.
– پایش پیشرفت بیماری یا پاسخ به درمان در بیماران مبتلا به MS یا شرایط مشابه
نحوه محاسبه اندکس CSF IgG
فرمول رایج محاسبه به شکل زیر است:
اندکس IgG = (غلظت IgG در CSF ÷ غلظت IgG در سرم) ÷ (غلظت آلبومین در CSF ÷ غلظت آلبومین در سرم)
این محاسبه به پزشک نشان می‌دهد که افزایش IgG در CSF ناشی از تولید محلی در سیستم عصبی مرکزی است یا صرفاً به علت عبور پروتئین از سد خونی–مغزی
تفسیر نتایج
– اندکس بالا (معمولاً > 0.7)
– نشان‌دهنده تولید داخل مغزی IgG، اغلب در MS و برخی عفونت‌های مزمن.
– اندکس نرمال
– بیانگر عبور طبیعی پروتئین‌ها بین خون و CSF و عدم تولید غیرعادی IgG است.
– اندکس پایین‌تر از حد طبیعی
– نادر است و معمولاً ارزش بالینی مهمی ندارد
شرایطی که می‌توانند موجب افزایش اندکس شوند
– مولتیپل اسکلروزیس (شایع‌ترین علت).
– عفونت‌های مزمن مانند نوروسیفلیس، بیماری لایم، یا مننژیت سل.
– آنسفالیت‌های خودایمنی یا ویروسی.
– سارکوئیدوز سیستم عصبی مرکزی
چگونگی انجام آزمایش
– **نمونه‌گیری CSF** از طریق پونکسیون کمری (Lumbar puncture).
– **نمونه‌گیری خون** به‌طور همزمان برای اندازه‌گیری IgG و آلبومین.
– معمولاً نیاز به آمادگی خاصی نیست، اما بیمار پیش از پونکسیون باید بررسی‌های اولیه و معاینه عصب‌شناسی را انجام دهد.
مزایا و محدودیت‌ها
– مزایا:
– کمک به تشخیص دقیق شرایط خاص سیستم عصبی.
– کاربرد همراه با الگوهای باندهای الیگوکلونال (OCBs) برای افزایش دقت تشخیص MS
– محدودیت‌ها:
– اندکس به تنهایی برای تشخیص کافی نیست و باید همراه با یافته‌های بالینی، تصویربرداری MRI و سایر تست‌ها تفسیر شود.
پرسش‌های متداول
۱. آیا اندکس بالای CSF IgG همیشه به معنای MS است؟
خیر. افزایش اندکس می‌تواند ناشی از سایر بیماری‌های التهابی یا عفونی سیستم عصبی مرکزی باشد.
۲. آیا تست خطرناک است؟
خود آزمایش به علت نیاز به پونکسیون کمری تهاجمی است، اما با تجهیزات و تکنیک مناسب، عوارض آن معمولا خفیف و موقتی است.
۳. آیا نتیجه تحت تأثیر دارو قرار می‌گیرد؟
درمان‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی یا ضدالتهابی می‌توانند بر سطح پروتئین‌ها در CSF تأثیر بگذارند.
جمع‌بندی
اندکس CSF IgG تستی برای ارزیابی تولید آنتی‌بادی‌های درون‌سیستمی در مغز و نخاع است و به‌ویژه در تشخیص مولتیپل اسکلروزیس و برخی عفونت‌های مزمن کاربرد دارد. تفسیر آن باید در کنار سایر داده‌های آزمایشگاهی و تصویربرداری انجام شود تا نتیجه‌گیری صحیح صورت گیرد.
منابع :
[LabTestsOnline – CSF IgG Index]
No.92
۰۴/۰۶
