بارداری در دوران ابتلا به کرونا (COVID‑۱۹) یا آنفلوآنزا، یکی از مهمترین دغدغههای مادران و پزشکان است. ویروسها در دوران بارداری ممکن است بر رشد جنین، سیستم ایمنی و عملکرد اندامهای حیاتی او تأثیر بگذارند. پس از تولد نوزاد، پزشک معمولاً مجموعهای از آزمایشها را برای بررسی وضعیت ایمنی، عملکرد ریوی و وجود هرگونه واکنش التهابی یا عفونت انجام میدهد. هدف این آزمایشها اطمینان از سلامت عمومی و تشخیص زودهنگام هرگونه مشکل ایمنی مادرزادی است.
تأثیر ابتلای مادر به کرونا یا آنفلوآنزا در بارداری بر نوزاد
مطالعات از منابع معتبر مانند Mayo Clinic و CDC نشان میدهد که ویروسهای تنفسی میتوانند از طریق تأثیر غیرمستقیم بر جفت، تب بالا یا التهاب سیستمیک، رشد جنین را مختل کنند. در اکثر موارد، نوزادان به خودِ ویروس مبتلا نمیشوند، اما ممکن است با تغییرات خُرد در شاخصهای ایمنی یا تنفسی به دنیا بیایند.
اثرات احتمالی ایمنی مادرزادی شامل:
– افزایش مارکرهای التهابی در خون نوزاد.
– کاهش موقت عملکرد سیستم ایمنی.
– احتمال کم اما موجودِ اختلال تنفسی یا کاهش اکسیژنگیری پس از تولد.
– افزایش خطر زایمان زودرس یا وزن پایین نوزاد در موارد شدید.
آزمایشهای اولیه نوزاد پس از تولد از مادر مبتلا به کرونا یا آنفلوآنزا
۱. آزمایش CBC (شمارش کامل سلولهای خونی)
– بررسی تعداد گلبولهای سفید و لنفوسیتها برای ارزیابی قدرت ایمنی.
– گلبولهای سفید بالا میتواند نشاندهنده التهاب پس از زایمان یا عفونت نهفته باشد.
۲. آزمایش CRP و پروکالسیتونین (PCT)
– برای بررسی احتمال عفونت باکتریایی یا التهاب سیستمیک.
– بالا بودن این شاخصها ممکن است ناشی از پاسخ بدن نوزاد به عفونت ویروسی مادر در دوران بارداری باشد.
۳. سطح ایمونوگلوبولینها (IgG و IgM)
– برای تشخیص انتقال آنتیبادیهای محافظتی از مادر به جنین.
– IgG بالا میتواند نشانه انتقال ایمنی طبیعی باشد، در حالیکه IgM بالا احتمال عفونت فعال در نوزاد را مطرح میکند.
۴. بررسی گازهای خون (ABG)
– برای ارزیابی اکسیژن و دیاکسیدکربن در صورت وجود اختلال تنفس یا نیاز به دستگاه کمکی.
۵. تستهای ویروسی خاص (PCR از خون یا ترشحات نوزاد)
– در موارد مشکوک یا مادرانی که در زمان زایمان مبتلا بودهاند، برای رد احتمال انتقال عمودی ویروس انجام میشود.
آزمایشهای تخصصی ایمنی مادرزادی
در برخی نوزادان، بهویژه در موارد بارداری با التهاب شدید یا بستری طولانی مادر، آزمایشهای ایمنی دقیقتر درخواست میشود:
– اندازهگیری سیتوکینها (IL‑۶، TNF‑α، IL‑۱۰): بررسی سطح التهاب و تنظیم عملکرد ایمنی.
– تحلیل لنفوسیتهای T و B: برای سنجش پاسخهای دفاعی سلولی و هومورال.
– آزمایش Complement (C3 و C4): نشاندهنده توان اولیه سیستم ایمنی مادرزادی در مقابله با عفونت.
نکات مراقبتی پس از تولد
پزشک معمولاً نوزادان متولدشده از مادر مبتلا به ویروس را بهطور نزدیک تحت نظر قرار میدهد تا تغییرات ایمنی یا تنفسی به موقع تشخیص داده شوند. توصیههای اصلی عبارتاند از:
– تغذیه با شیر مادر، زیرا حاوی آنتیبادیهای محافظتی است.
– پایش مداوم درجه حرارت، سطح اکسیژن و علائم تنفسی در روزهای اول
– انجام مجدد آزمایشهای خون در هفتههای بعد در صورت بروز علامت
آیا نوزاد در برابر کرونا یا آنفلوآنزا ایمنی دارد؟
آنتیبادیهای منتقلشده از مادر به نوزاد (IgG) معمولاً تا چند ماه پس از تولد در بدن کودک باقی میمانند و نقش محافظتی محدودی دارند. با این حال، ایمنی فعال نوزاد هنوز به اندازه کافی شکل نگرفته است و مراقبتهای پیشگیرانه مانند واکسیناسیون و اجتناب از تماس با افراد بیمار بسیار اهمیت دارد.
پرسشهای متداول (FAQ)
۱- آیا ویروس کرونا میتواند از مادر به جنین منتقل شود؟
در بیشتر موارد انتقال مستقیم ثابت نشده است، اما تأثیر غیرمستقیم از طریق التهاب جفت ممکن است رخ دهد.
۲- آیا انجام تست آنتیبادی در نوزاد ضروری است؟
در صورت سابقه ابتلای مادر در سهماهه سوم، بله؛ پزشک معمولاً سطح IgG و IgM را بررسی میکند.
۳- آیا نوزاد نیاز به واکسیناسیون ویژه دارد؟
خیر، واکسنها طبق برنامه معمول انجام میشوند؛ اما مراقبت از تماس با افراد بیمار باید جدیتر باشد.
جمعبندی
نوزادانی که از مادر مبتلا به کرونا یا آنفلوآنزا متولد میشوند، غالباً سالماند؛ با این حال، بررسی آزمایشهای ایمنی و التهابی پس از تولد به شناسایی مشکلات احتمالی کمک میکند. تستهایی مانند CBC، CRP، PCT و سنجش ایمونوگلوبولینها نقش مهمی در ارزیابی سلامت سیستم ایمنی نوزاد دارند. مراقبت دقیق، تغذیه طبیعی و پیگیری منظم پزشکی رمز حفظ سلامت و پیشگیری از عوارض بلندمدت در این نوزادان است.
منابع :
[CDC – Maternal COVID‑۱۹ or Influenza and infant outcomes]
No 93
۰۴/۰۷
