بیماری تروفوبلاستیک بارداری (GTD) مجموعه‌ای از اختلالات نادر است که با تکثیر غیرطبیعی بافت تروفوبلاستیک در زنان باردار یا اخیراً باردار مشخص می‌شود. این اختلالات از مول‌های هیداتیفی خوش‌خیم تا سرطان‌های بدخیم گوناگون متغیر است. در حالی که این بیماری‌ها می‌توانند عواقب جدی به همراه داشته باشند، خوشبختانه بسیاری از آن‌ها قابل درمان هستند و امکان حفظ باروری پس از درمان نیز وجود دارد. این مقاله به بررسی علائم، تشخیص و درمان بیماری تروفوبلاستیک بارداری می‌پردازد.
منشاء و فیزیولوژی بیماری تروفوبلاستیک بارداری
بیماری تروفوبلاستیک بارداری (GTD) به‌طور عمده از بافت تروفوبلاستیک که در دوران بارداری تشکیل می‌شود، نشأت می‌گیرد. در یک بارداری طبیعی، این بافت به تشکیل جفت کمک می‌کند و رشد جنین را در رحم تسهیل می‌کند. اما در بیماری GTD، این بافت دچار تغییرات ژنتیکی می‌شود و تکثیر غیرطبیعی آغاز می‌شود که می‌تواند منجر به ایجاد شرایط مختلفی مانند مول‌های هیداتیفی یا تومورهای تروفوبلاستیک تهاجمی گردد.
انواع بیماری تروفوبلاستیک بارداری
تروفوبلاستیک بارداری به‌طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: مول‌های هیداتیفی و نئوپلازی تروفوبلاستیک بارداری (GTN).
مول‌های هیداتیفی (بارداری مولار)
مول‌های هیداتیفی شایع‌ترین نوع GTD هستند و از لقاح غیرطبیعی به‌وجود می‌آیند. این بیماری‌ها به دو نوع کامل و جزئی تقسیم می‌شوند:
- بارداری مولار کامل: در این نوع، اسپرم تخمکی را که فاقد DNA است، لقاح می‌دهد و باعث رشد غیرطبیعی جفت می‌شود.
- بارداری مولار جزئی: در این حالت، دو اسپرم یک تخمک طبیعی را لقاح می‌دهند و ماده ژنتیکی تریپلوئید ایجاد می‌شود.
نئوپلازی تروفوبلاستیک بارداری (GTN)
نئوپلازی تروفوبلاستیک بارداری زمانی رخ می‌دهد که شواهدی از تکثیر غیرطبیعی بافت تروفوبلاستیک، که معمولاً با افزایش سطح هورمون βhCG همراه است، وجود داشته باشد. این حالت شامل مول‌های تهاجمی، کوریوکارسینوم و دیگر تومورهای نادر است.
علائم بیماری تروفوبلاستیک بارداری
بیماری تروفوبلاستیک بارداری می‌تواند علائم مختلفی را به همراه داشته باشد. برخی از علائم رایج عبارتند از:
- خونریزی واژینال: این علامت معمولاً در سه ماهه اول بارداری مشاهده می‌شود.
- بزرگ شدن رحم بیشتر از حد معمول: به‌ویژه در بارداری مولی کامل، رحم بیشتر از آنچه که برای سن بارداری انتظار می‌رود، بزرگ می‌شود.
- تهوع و استفراغ شدید: این حالت ممکن است فراتر از تهوع و استفراغ معمولی بارداری باشد.
تشخیص بیماری تروفوبلاستیک بارداری
تشخیص تروفوبلاستیک بارداری نیاز به رویکردی جامع و دقیق دارد. از مهم‌ترین روش‌های تشخیصی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اندازه‌گیری سطح βhCG: این هورمون به‌طور معمول در دوران بارداری افزایش می‌یابد، اما در صورت وجود GTD سطح آن به طور غیرطبیعی بالا می‌رود.
- سونوگرافی لگنی: این روش تصویربرداری برای بررسی ساختار رحم و وجود توده‌های مشکوک بسیار مهم است.
درمان تروفوبلاستیک بارداری
درمان بیماری تروفوبلاستیک بارداری به نوع و شدت بیماری بستگی دارد. روش‌های درمانی شامل:
- تخلیه رحم: برای مول‌های هیداتیفی، معمولاً از طریق کورتاژ مکشی، محتوای رحمی تخلیه می‌شود.
- شیمی‌درمانی: در صورت وجود بیماری مداوم یا نئوپلازی تروفوبلاستیک، درمان شیمی‌درمانی ممکن است مورد نیاز باشد.
پیش‌آگهی و باروری پس از درمان
خوشبختانه پیش‌آگهی برای زنان مبتلا به تروفوبلاستیک بارداری عموماً مثبت است. نرخ درمان بالای ۹۰٪ حتی در موارد پیشرفته وجود دارد و در بسیاری از موارد، باروری فرد پس از درمان به‌طور کامل حفظ می‌شود.
نتیجه‌گیری
تروفوبلاستیک بارداری (GTD) یک اختلال نادر اما قابل درمان است که می‌تواند از بارداری‌های مولی خوش‌خیم تا سرطان‌های تهاجمی گسترده متغیر باشد. با تشخیص زودهنگام، درمان مناسب و نظارت دقیق، این بیماری‌ها به‌خوبی قابل مدیریت هستند و بسیاری از زنان پس از درمان به باروری خود بازمی‌گردند.
منبع: کتابخانه ملی پزشکی آمریکا