کلسترول یکی از شاخص‌های کلیدی سلامت قلب و عروق است. با افزایش سن، خطر آترواسکلروز (سخت شدن رگ‌ها)، حمله قلبی و سکته مغزی افزایش می‌یابد. کنترل منظم چربی خون و سطح کلسترول می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از این بیماری‌ها داشته باشد.
انواع کلسترول و نقش آن‌ها
آزمایش Lipid Profile یا چربی خون معمولاً چهار مؤلفه اصلی را اندازه‌گیری می‌کند:
-
LDL (کلسترول بد): عامل اصلی انسداد عروق
-
HDL (کلسترول خوب): نقش محافظتی برای قلب
-
تری‌گلیسرید: چربی ذخیره‌ای حاصل از مازاد کالری
-
کل کلسترول: مجموع چربی‌های خون
سطح هدف کلسترول در سالمندان
(بر اساس ACC/AHA، Mayo Clinic و سایر منابع معتبر)
| نوع چربی خون | مقدار هدف در سالمندان | توضیحات |
|---|---|---|
| LDL | کمتر از ۱۰۰ mg/dL (در بیماران پرخطر: زیر ۷۰) | کاهش LDL خطر بیماری قلبی را کم می‌کند |
| HDL | بالاتر از ۴۰ (مردان) / بالاتر از ۵۰ (زنان) | HDL بالا اثر محافظتی دارد |
| تری‌گلیسرید | کمتر از ۱۵۰ mg/dL | سطوح بالاتر با دیابت و سندرم متابولیک مرتبط است |
| کل کلسترول | کمتر از ۲۰۰ mg/dL | مقدار کلی باید کنترل شود |
🔹 در سالمندانی که بیماری قلبی، دیابت یا سابقه سکته دارند، اهداف سختگیرانه‌تر برای کاهش LDL توصیه می‌شود.
فواصل توصیه‌شده برای آزمایش کلسترول
-
سالمندان با نتایج قبلی نرمال: هر ۵ سال یک‌بار (یا طبق نظر پزشک)
-
در افراد با فشار خون بالا، دیابت، چاقی یا سابقه قلبی: هر ۱ تا ۲ سال یک‌بار
-
در مصرف‌کنندگان داروهای کاهنده چربی (مثل استاتین‌ها): هر ۶ تا ۱۲ ماه یک‌بار جهت ارزیابی اثربخشی و عوارض دارو
چرا بررسی منظم کلسترول در سالمندان اهمیت دارد؟
-
پیشگیری از سکته قلبی و مغزی
-
کنترل پیشرفت بیماری عروق کرونر
-
تنظیم دوز داروهای قلبی و استاتین‌ها
-
حفظ کیفیت زندگی و توان حرکتی
توصیه‌های مکمل برای کنترل کلسترول
-
رژیم غذایی کم‌چرب و پر فیبر (میوه، سبزیجات، جو دوسر، ماهی‌های چرب)
-
فعالیت بدنی منظم (مثل پیاده‌روی روزانه)
-
ترک سیگار
-
مصرف دارو طبق نظر پزشک
پرسش‌های متداول
آیا کاهش بیش از حد کلسترول خطرناک است؟
در برخی سالمندان، کاهش شدید LDL ممکن است با ضعف یا عوارض دارویی همراه باشد. هدف باید بر اساس شرایط فردی تعیین شود.
آیا HDL بالا همیشه مفید است؟
بله، ولی سطوح بسیار بالا در برخی شرایط ژنتیکی نیاز به بررسی دارد.
آیا رژیم سالم به تنهایی کافی است؟
خیر، حتی با سبک زندگی سالم، آزمایش خون لازم است تا وضعیت دقیق مشخص شود.
منابع :
Mayo Clinic – Cholesterol numbers and what they mean
American Heart Association – Cholesterol Guidelines for Seniors
No. 35
۰۴/۰۵
