آزمایش خلط یکی از روش‌های مهم شناسایی عفونت‌های ریوی است. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا عامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها، قارچ‌ها یا مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (عامل سل) را شناسایی کرده و درمان مناسب را آغاز کند. در این مقاله به دستورعمل کامل نمونه‌گیری خلط برای آزمایش عفونت‌های تنفسی میپردازیم.
نمونه‌گیری چند نوبته (سه نوبت استاندارد)
در صورت درخواست آزمایش سه‌مرحله‌ای خلط، نمونه‌ها به ترتیب زیر جمع‌آوری می‌شوند:
-
نمونه اول: هنگام مراجعه اولیه بیمار به آزمایشگاه
-
نمونه دوم (صبح‌گاهی): بیمار در خانه، بلافاصله پس از بیدار شدن، به‌صورت ناشتا، با سرفه عمیق، خلط را در ظرف مخصوص جمع‌آوری می‌کند
-
نمونه سوم: همزمان با تحویل نمونه دوم، در آزمایشگاه گرفته می‌شود
توصیه‌های مهم برای نمونه‌گیری صحیح
-
بهترین نمونه، خلط صبح‌گاهی است
-
پیش از جمع‌آوری، دهان را با آب ساده چند بار شست‌وشو دهید (بدون استفاده از دهان‌شویه)
-
با نفس عمیق از بینی و سرفه عمیق، خلط را به داخل ظرف تخلیه کنید
-
از مخلوط شدن آب دهان با خلط خودداری کنید (آب دهان شفاف و روان است، اما خلط معمولاً چسبنده و رنگی)
اگر قادر به ایجاد خلط نیستید:
-
-
بخار آب گرم استنشاق کنید
-
یا با آب نمک رقیق غرغره نمایید تا تحریک خلط ایجاد شود
-
نمونه‌گیری در منزل
-
نمونه‌گیری باید بلافاصله پس از بیدار شدن انجام شود، حتی‌المقدور در بستر و پیش از خوردن غذا
-
حداقل حجم نمونه: ۲ میلی‌لیتر (ترجیحاً ۳ تا ۵ میلی‌لیتر)
-
پس از جمع‌آوری، نمونه را در یخچال نگهداری کرده و حداکثر تا یک ساعت بعد به آزمایشگاه تحویل دهید
-
برای نمونه‌های چند نوبته، هر نمونه جداگانه جمع‌آوری و نگهداری شود
شرایط نگهداری و انتقال
-
نمونه باید در دمای یخچال (۲-۴ درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود
-
از قرار دادن نمونه در معرض نور مستقیم آفتاب یا گرما خودداری شود
- تأخیر در انتقال می‌تواند دقت نتیجه آزمایش را کاهش دهد
نکات ایمنی و بهداشتی
-
در تمام مراحل جمع‌آوری، نگهداری و تحویل نمونه، از دستکش یک‌بار مصرف استفاده کنید
-
مشخصات بیمار به‌وضوح روی ظرف نمونه درج شود
جمع‌بندی
برای تشخیص دقیق عفونت‌های ریوی، نمونه‌گیری خلط باید طبق استانداردهای دقیق انجام شود. رعایت شرایط نگهداری، حجم نمونه و بهداشت فردی تأثیر زیادی در کیفیت نتایج دارد.
منابع :
CDC – Sputum Specimens Collection for Respiratory Tests
No. 9
۰۴/۰۴
