سندرم گیلبرت (که به آن زِیل-بِیر نیز گفته می‌شود) یک اختلال کبدی شایع است که در آن کبد نمی‌تواند به درستی بیلی‌روبین را پردازش کند. بیلی‌روبین یکی از رنگدانه‌های زرد است که پس از تجزیه گلبول‌های قرمز تولید می‌شود. این بیماری معمولاً بدون علائم و کم‌خطر است، اما در برخی افراد ممکن است باعث زردی (زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها) شود.
علائم و نشانه‌های سندرم گیلبرت
سندرم گیلبرت معمولاً علائم خاصی ندارد، اما زمانی که سطح بیلی‌روبین در خون افزایش می‌یابد، افراد ممکن است دچار زردی شوند. این زردی بیشتر در شرایط خاص مانند بیماری‌های ویروسی، استرس، روزه‌داری یا رژیم‌های غذایی با کالری کم، و کم‌آبی بدن بروز می‌کند. در بیشتر مواقع، زردی به‌طور موقت و بدون عوارض جانبی برطرف می‌شود.
علل سندرم گیلبرت
سندرم گیلبرت به دلیل یک ژن تغییر یافته که به ارث از والدین منتقل می‌شود، ایجاد می‌شود. این ژن مسئول تولید آنزیمی است که به تجزیه بیلی‌روبین در کبد کمک می‌کند. وقتی این ژن به درستی کار نمی‌کند، سطح بیلی‌روبین در خون افزایش می‌یابد و در نتیجه ممکن است علائم زردی ظاهر شود.
چگونه بیلی‌روبین در بدن پردازش می‌شود؟
بیلی‌روبین از تجزیه گلبول‌های قرمز قدیمی به وجود می‌آید. سپس این ماده از طریق خون به کبد منتقل می‌شود و در آنجا توسط آنزیم‌ها تجزیه شده و از بدن حذف می‌شود. بیلی‌روبین از کبد به روده‌ها منتقل شده و در مدفوع دفع می‌شود. مقدار کمی از بیلی‌روبین در خون باقی می‌ماند.
تشخیص سندرم گیلبرت
برای تشخیص سندرم گیلبرت، پزشک شما ممکن است آزمایش‌هایی مانند شمارش کامل خون (CBC) و آزمایش‌های عملکرد کبد تجویز کند. این آزمایش‌ها می‌توانند سطح بالای بیلی‌روبین را نشان دهند، که در کنار سایر علائم، می‌تواند به تشخیص سندرم گیلبِرت کمک کند. اگر پزشک به سندرم گیلبِرت مشکوک شود، آزمایش‌های ژنتیکی نیز ممکن است برای تایید تشخیص انجام شود.
درمان سندرم گیلبرت
سندرم گیلبِرت معمولاً نیازی به درمان خاصی ندارد. با این حال، در برخی مواقع ممکن است افراد با بالا رفتن سطح بیلی‌روبین دچار زردی شوند که معمولاً بدون عوارض و به‌طور خودبه‌خود بهبود می‌یابد. پزشکان به بیماران توصیه می‌کنند از رژیم‌های غذایی کم کالری، روزه‌داری طولانی‌مدت و استرس پرهیز کنند تا از بروز علائم جلوگیری کنند.
خودمراقبتی در سندرم گیلبرت
در صورتی که مبتلا به سندرم گیلبرت هستید، برخی اقدامات می‌تواند به کاهش سطح بیلی‌روبین و بهبود وضعیت شما کمک کند. این اقدامات شامل:
- رژیم غذایی سالم: از رژیم‌های غذایی با کالری بسیار کم خودداری کنید و به یک برنامه غذایی منظم پایبند باشید.
- مدیریت استرس: استرس می‌تواند باعث افزایش سطح بیلی‌روبین شود، بنابراین راهکارهایی مانند ورزش، مدیتیشن، و استراحت کافی می‌تواند مفید باشد.
- آگاه‌سازی پزشکان: هر پزشک جدیدی که شما را معاینه می‌کند باید از سندرم گیلبرت شما آگاه باشد، زیرا این بیماری ممکن است بر نحوه پردازش داروها توسط بدن شما تأثیر بگذارد.
سوالات متداول
آیا زردی در سندرم گیلبرت خطرناک است؟
زردی معمولاً خطرناک نیست و به‌طور موقت و خود به خود برطرف می‌شود. تنها در برخی موارد که علائم شدیدتر شوند، ممکن است نیاز به مراقبت‌های پزشکی بیشتری باشد.
آیا سندرم گیلبِرت می‌تواند باعث عوارض کبدی شود؟
سندرم گیلبِرت به‌طور معمول باعث آسیب به کبد نمی‌شود. با این حال، افراد مبتلا به این بیماری باید مراقب داروهایی که مصرف می‌کنند باشند، زیرا این بیماری می‌تواند بر نحوه پردازش داروها تأثیر بگذارد.
چقدر احتمال دارد که فرزندان من سندرم گیلبِرت را به ارث ببرند؟
اگر هر دو والدین حامل ژن تغییر یافته باشند، فرزندان آنها احتمالاً به این بیماری مبتلا خواهند شد. بنابراین، این یک اختلال ژنتیکی است که می‌تواند از والدین به فرزندان منتقل شود.
منبع: