قند خون ناشتا یکی از مهمترین آزمایشهای متابولیک است که میتواند اطلاعات ارزشمندی درباره دیابت، مقاومت به انسولین، هیپوگلیسمی و وضعیت عملکرد پانکراس ارائه دهد. بالا یا پایین بودن این عدد، هشداری است که نباید آن را دستکم گرفت.
محدوده نرمال و غیرنرمال قند ناشتا
• نرمال: ۷۰ تا ۹۹ mg/dL
• پری دیابت: ۱۰۰ تا ۱۲۵ mg/dL
• دیابت: ۱۲۶ mg/dL یا بالاتر
• هیپوگلیسمی (افت قند): کمتر از ۷۰ mg/dL
قند ناشتا بالا نشانه چیست؟
وقتی FBS بالا باشد، معمولاً نشاندهنده یکی از موارد زیر است:
• مقاومت به انسولین (اولین قدم به سمت دیابت نوع ۲)
• پرهدیابت یا دیابت تشخیصدادهنشده
• استرس شدید، کمخوابی یا بیماریهای حاد
• مصرف داروهای کورتیکواستروئید
• اختلالات هورمونی مثل تیروئید پرکار یا کوشینگ
افزایش مداوم قند ناشتا نشانه وجود اختلال در تنظیم قند خون است.
قند ناشتا پایین نشانه چیست؟
FBS زیر ۷۰ mg/dL ممکن است نشانه یکی از این موارد باشد:
• مصرف بیش از حد انسولین یا داروهای کاهنده قند خون
• روزهداری طولانی یا دریافت کالری کم
• بیماریهای کبدی
• مشکلات آدرنال یا هیپوفیز
• سوءتغذیه یا اختلالات جذب
هیپوگلیسمی باید جدی گرفته شود چون میتواند خطرناک باشد.
۱۰ نشانه مهم بالا یا پایین بودن قند ناشتا
۱. تشنگی و ادرار زیاد
از مهمترین علائم قند خون بالا
۲. خستگی بیش از حد
در هر دو وضعیت بالا یا پایین بودن قند رخ میدهد.
۳. تاری دید
نتیجه نوسانات قند خون است.
۴. گرسنگی ناگهانی و شدید
علامت کلاسیک افت قند
۵. سردردهای مکرر
به دلیل نوسانات گلوکز خون
۶. لرزش، تپش قلب یا اضطراب
نشانه **هیپوگلیسمی
۷. گزگز و بیحسی دستوپا
علامت آسیب عصبی ناشی از قند بالا.
۸. تعریق سرد
هشدار جدی افت قند
۹. خوابآلودگی صبحگاهی
نشانۀ نوسان شبانه قند.
۱۰. دیر خوب شدن زخمها
ویژگی شناختهشدۀ دیابت کنترلنشده
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
• FBS سه بار متوالی بالاتر از ۱۰۰ mg/dL باشد
• FBS برابر یا بالاتر از ۱۲۶ mg/dL ثبت شود
• علائم شدید هیپوگلیسمی داشته باشید
• سابقه خانوادگی دیابت دارید
• بارداری یا قصد بارداری دارید
چطور قند ناشتا را کنترل کنیم؟
• پیروی از رژیم غذایی متعادل
• ورزش منظم (حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته)
• خواب کافی
• مدیریت استرس
• چکاپ دورهای FBS و HbA1c
• پرهیز از قندهای ساده بهویژه شبها
سوالات پرتکرار
آیا FBS تنها معیار تشخیص دیابت است؟
خیر. باید همراه با HbA1c و OGTT بررسی شود.
FBS بین ۹۵ تا ۱۰۵ طبیعی است؟
این محدوده ممکن است نشانه مقاومت به انسولین باشد و نیاز به اصلاح سبک زندگی دارد.
برای آزمایش ناشتا چند ساعت نباید غذا خورد؟
۸ تا ۱۲ ساعت.
منابع :
No. 1
۰۴/۰۹