آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) یکی از شاخصهای مهم آزمایش خون برای بررسی آسیب کبدی، عضلانی یا قلبی است. در برخی افراد، نتیجه آزمایش AST بهطور غیرمنتظره و پایدار بالا گزارش میشود، اما فرد هیچ علامت یا نشانهای از بیماری ندارد و سایر شاخصها در محدوده طبیعی هستند. یکی از علل این پدیده، وجود ماکرو AST است؛ یک حالت نادر که میتواند منجر به افزایش کاذب این آنزیم و سردرگمی در تشخیص شود.
ماکرو AST چیست؟
ماکرو AST به کمپلکسهای بزرگشده آنزیم AST گفته میشود که معمولاً بر اثر اتصال این آنزیم به پروتئینهای درشتمولکول مانند ایمونوگلوبولینها (بهویژه IgG) یا لیپوپروتئینهای خاص ایجاد میشود.
– این کمپلکسها بهدلیل اندازه بزرگ بهآرامی از جریان خون پاکسازی میشوند.
– این پدیده باعث باقی ماندن طولانیتر AST در گردش خون میگردد، بدون آنکه نشانگر بیماری فعال باشد.
علت اهمیت شناسایی ماکرو AST
– جلوگیری از تشخیص اشتباه بیماریهای کبد، قلب یا عضلات
– پرهیز از انجام آزمایشها و تصویربرداریهای غیرضروری و پرهزینه
– پیشگیری از اضطراب بیمار بهدلیل نتایج غیرواقعی
چه زمانی باید به ماکرو AST شک کرد؟
– افزایش پایدار AST در چندین آزمایش، بدون وجود علائم بالینی
– نتایج طبیعی سایر تستهای عملکرد کبد (ALT، بیلیروبین، آلکالن فسفاتاز)
– عدم شواهد آزمایشگاهی یا تصویربرداری برای بیماری کبد یا قلب
– نبود سابقه مصرف دارو یا الکل که موجب افزایش AST شود
روشهای تشخیص ماکرو AST
– رسوب با پلیاتیلن گلایکول (PEG): روشی ساده برای جدا کردن کمپلکسهای بزرگ از AST آزاد
– کروماتوگرافی ژل فیلتراسیون (GFC): برای شناسایی دقیق بر اساس اندازه مولکول
– بررسی فعالیت AST در نمونههای رقیق شده یا تحت شرایط خاص: جهت ارزیابی پایداری آنزیم
محدودیتها و چالشها
– عدم آگاهی عمومی در جامعه پزشکی میتواند باعث تشخیص اشتباه شود
– دسترسی محدود به روشهای پیشرفته در برخی آزمایشگاهها
– نبود دستورالعمل استاندارد جهانی برای غربالگری
مدیریت و پیگیری
– ماکرو AST بیماریزا نیست و نیاز به درمان ندارد
– نتایج باید در پرونده بیمار ذکر شود تا از انجام آزمایشهای تکراری و غیرضروری جلوگیری شود
– توصیه به پیگیری دورهای فقط در صورت بروز علائم یا تغییرات دیگر در نتایج آزمایش
پرسشهای متداول
۱. آیا ماکرو AST خطرناک است؟
خیر، بهطور معمول بیضرر است و نشانگر بیماری کبد یا قلب نیست.
۲. آیا با وجود ماکروAST میتوان فعالیت ورزشی داشت؟
بله، این وضعیت محدودیتی برای فعالیتهای بدنی ایجاد نمیکند.
۳. آیا نیاز به درمان دارویی وجود دارد؟
خیر، درمان لازم ندارد و تنها باید در پرونده پزشکی ثبت شود.
نتیحه گیری
ماکرو AST یک پدیده آزمایشگاهی نادر اما کلیدی است که میتواند باعث افزایش کاذب آنزیم AST و بروز سردرگمی در بررسیهای پزشکی شود. شناسایی صحیح آن با استفاده از روشهای تخصصی، نهتنها به جلوگیری از تشخیص اشتباه کمک میکند، بلکه از انجام مراحل غیرضروری و اضطراب بیمار نیز پیشگیری خواهد کرد.
منابع :
– [LabTestsOnline – AST Test Interferences]
– [Cleveland Clinic – Abnormal Liver Tests]
No.124
۰۴/۰۶