هموروئید پس از زایمان یکی از شایع‌ترین اما کم‌تر مطرح شده‌ترین مشکلات بهداشتی است که بسیاری از مادران جدید با آن روبه‌رو می‌شوند. این رگ‌های متورم در ناحیه مقعد، به ویژه پس از تولد نوزاد، به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و فشاری که بدن در دوران بارداری و زایمان تجربه می‌کند، درد و ناراحتی ایجاد می‌کنند. این مقاله به بررسی علل، علائم و روش‌های مدیریت هموروئید پس از زایمان می‌پردازد و راهکارهایی برای پیشگیری و درمان آن ارائه می‌دهد.
هموروئید پس از زایمان چیست و چرا رخ می‌دهد؟
هموروئید به رگ‌های متورمی اطلاق می‌شود که در ناحیه مقعد یا رکتوم شکل می‌گیرند. این مشکل مشابه رگ‌های واریسی است که در دیگر نقاط بدن نیز ممکن است ایجاد شوند. در دوران بارداری و پس از تولد، هموروئید می‌تواند به دلایل مختلفی شکل بگیرد. تغییرات هورمونی، فشار اضافی روی رگ‌ها و مشکلات گوارشی از جمله عواملی هستند که می‌توانند به توسعه هموروئید در مادران جدید منجر شوند.
شیوع هموروئید پس از زایمان بسیار بالاست؛ حدود ۴۰٪ از زنان در دوران بارداری و پس از تولد نوزاد به این مشکل دچار می‌شوند. تحقیقات مختلف نشان داده است که این مشکل بیشتر در سه ماهه سوم بارداری و روزهای اول پس از زایمان رخ می‌دهد.
علائم هموروئید پس از زایمان
هموروئید پس از زایمان می‌تواند با علائمی چون خونریزی، درد، تورم و خارش در ناحیه مقعد خود را نشان دهد. بسیاری از زنان هنگام دفع مدفوع شاهد خونریزی از هموروئیدها هستند، که معمولاً به صورت خون قرمز روشن دیده می‌شود. این خونریزی ناشی از تحریک رگ‌های متورم است که به هنگام عبور مدفوع آسیب می‌بینند.
هموروئیدهای خارجی به راحتی قابل مشاهده هستند و معمولاً به صورت برجستگی‌های رنگ گوشت در اطراف مقعد ظاهر می‌شوند. در حالی که هموروئیدهای داخلی در داخل رکتوم شکل می‌گیرند و به‌طور معمول باعث درد نمی‌شوند، اما در صورت پرولاپس (بیرون زدن از مقعد)، ممکن است باعث ایجاد ناراحتی شوند.
روش‌های مدیریت و درمان هموروئید پس از زایمان
مدیریت هموروئید پس از زایمان معمولاً با روش‌های خانگی آغاز می‌شود. یکی از بهترین درمان‌ها، حمام نشسته گرم است که به کاهش درد و تورم کمک می‌کند. در این روش، ناحیه مقعد به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در آب گرم قرار می‌گیرد. این کار به بهبود گردش خون و آرامش عضلات مقعد کمک می‌کند.
همچنین استفاده از پمادهای موضعی که حاوی مواد قابض مانند هازل جادوگر (Witch Hazel) هستند، می‌تواند در کاهش خارش و تورم مؤثر باشد. برخی از پزشکان توصیه می‌کنند از کیسه‌های یخ یا بسته‌های سرد برای تسکین درد و کاهش تورم استفاده کنید.
پیشگیری از هموروئید پس از زایمان
پیشگیری از هموروئید پس از زایمان یا کاهش شدت آن در صورت وقوع، مستلزم رعایت یک سری نکات ساده و مؤثر است. در اینجا به برخی از بهترین استراتژی‌ها برای پیشگیری از هموروئید پس از زایمان اشاره می‌کنیم:
- تغذیه مناسب: افزایش مصرف فیبر از طریق سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل و حبوبات به جلوگیری از یبوست کمک می‌کند و در نتیجه فشار روی رگ‌های مقعد کاهش می‌یابد.
- هیدراتاسیون: نوشیدن آب کافی در طول روز به جلوگیری از یبوست و بهبود سلامت روده کمک می‌کند.
- ورزش ملایم: پیاده‌روی و ورزش‌های ملایم به بهبود گردش خون و عملکرد طبیعی روده‌ها کمک می‌کنند. انجام این فعالیت‌ها به طور منظم، از ابتلا به یبوست و هموروئید جلوگیری می‌کند.
- مدیریت عادات دفع مدفوع: پاسخ سریع به نیاز به دفع مدفوع و جلوگیری از تاخیر در آن، از جمله نکات مهم برای جلوگیری از یبوست است. همچنین باید از استفاده بیش از حد از فشار هنگام دفع مدفوع خودداری شود.
- خواب مناسب: خواب کافی به بدن کمک می‌کند تا به‌طور مؤثرتر به بهبودی پس از زایمان پرداخته و سلامت روده‌ها را تقویت کند.
درمان‌های دارویی و پزشکی
اگر درمان‌های خانگی نتوانند به اندازه کافی مؤثر باشند، پزشکان ممکن است درمان‌های دارویی یا پزشکی را توصیه کنند. داروهای موضعی شامل کرم‌ها و پمادهایی هستند که می‌توانند به تسکین درد، خارش و تورم کمک کنند. در موارد شدیدتر، درمان‌هایی مانند باندگذاری با لاستیک برای هموروئیدهای داخلی استفاده می‌شود.
زمان مراجعه به پزشک
در صورتی که علائم هموروئید پس از درمان‌های خانگی بهبود نیابد یا در صورتی که خونریزی زیاد باشد، زنان باید به پزشک مراجعه کنند. در برخی از موارد، پزشک ممکن است از درمان‌های خاصی مانند برداشتن جراحی هموروئید استفاده کند که معمولاً در موارد شدید یا عود کننده انجام می‌شود.
نتیجه‌گیری
هموروئید پس از زایمان یک مشکل شایع اما قابل مدیریت است که بسیاری از زنان با آن روبه‌رو می‌شوند. با استفاده از روش‌های خانگی ساده، تغذیه مناسب، ورزش ملایم و مراقبت‌های پزشکی می‌توان به طور مؤثر با این مشکل مقابله کرد. مهم است که مادران جدید از استراتژی‌های پیشگیری و درمان به موقع برای کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی خود استفاده کنند.
منابع: