ویتامین D، ویتامین آفتاب نامیده می‌شود و نقش بسیار مهمی در سلامت استخوان‌ها، سیستم ایمنی و بسیاری از عملکردهای بدن دارد. با این حال، کمبود ویتامین D در بسیاری از افراد در سراسر جهان مشاهده می‌شود.
ویتامین D چیست و چه نقشی دارد؟
ویتامین D در واقع یک هورمون است که بدن ما با قرار گرفتن در معرض نور خورشید تولید می‌کند. این ویتامین به بدن کمک می‌کند تا کلسیم و فسفر را از غذا جذب کند و آن‌ها را برای ساخت و حفظ استخوان‌ها به کار ببرد. علاوه بر این، ویتامین D در تنظیم سیستم ایمنی، کاهش التهاب و کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند سرطان و بیماری‌های قلبی نقش دارد.
دلایل کمبود ویتامین D
کمبود نور خورشید: یکی از اصلی‌ترین دلایل کمبود ویتامین D، عدم قرار گرفتن کافی در معرض نور خورشید است. استفاده از کرم ضد آفتاب، پوشیدن لباس‌های پوشیده و زندگی در مناطق با نور خورشید کم، از جمله عوامل موثر در این زمینه هستند.
مشکلات جذب روده: برخی بیماری‌های روده مانند بیماری سلیاک و بیماری کرون می‌توانند مانع از جذب مناسب ویتامین D از غذا شوند.
کاهش تولید ویتامین D در بدن: با افزایش سن، توانایی بدن برای تولید ویتامین D کاهش می‌یابد.
نارسایی کلیه: کلیه‌ها نقش مهمی در فعال‌سازی ویتامین D دارند. بنابراین، بیماری‌های کلیوی می‌توانند منجر به کمبود ویتامین D شوند.
چاقی: چاقی با کاهش سطح ویتامین D در خون مرتبط است.
علائم کمبود ویتامین D
در مراحل اولیه، کمبود ویتامین D ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. اما با پیشرفت کمبود، علائم زیر ممکن است ظاهر شود:
خستگی مزمن
ضعف عضلانی
درد استخوان
افسردگی
کاهش ایمنی بدن
راشیتیسم در کودکان (نرمی استخوان)
استئومالاسی در بزرگسالان (نرمی استخوان)
عوارض کمبود ویتامین D
کمبود شدید ویتامین D می‌تواند عوارض جدی مانند:
پوکی استخوان
افزایش خطر شکستگی
بیماری‌های قلبی
برخی انواع سرطان
اختلالات خود ایمنی
تشخیص و درمان
برای تشخیص کمبود ویتامین D، پزشک معمولاً آزمایش خون را تجویز می‌کند. درمان کمبود ویتامین D به شدت کمبود و علت آن بستگی دارد. معمولاً با تجویز مکمل‌های ویتامین D و اصلاح سبک زندگی قابل درمان است.
پیشگیری از کمبود ویتامین D
قرار گرفتن در معرض نور خورشید: روزانه به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیرید (البته بدون استفاده از کرم ضد آفتاب).
مصرف غذاهای غنی از ویتامین D: ماهی‌های چرب، تخم مرغ، شیر غنی شده با ویتامین D و برخی قارچ‌ها منابع خوبی از ویتامین D هستند.
مصرف مکمل‌های ویتامین D: با مشورت پزشک، می‌توانید از مکمل‌های ویتامین D استفاده کنید.