گلومرولونفریت (Glomerulonephritis) یک بیماری التهابی است که بر گلومرول‌ها، فیلترهای کوچک موجود در کلیه‌ها تأثیر می‌گذارد. گلومرول‌ها مسئول تصفیه مایعات اضافی و مواد زائد از خون هستند که از طریق ادرار دفع می‌شوند. این بیماری ممکن است به‌طور ناگهانی (حاد) بروز کند یا به تدریج (مزمن) پیشرفت کند. این بیماری می‌تواند به‌طور مستقل ایجاد شود یا به دنبال بیماری‌های دیگری مانند لوپوس یا دیابت رخ دهد.
علائم گلومرولونفریت
علائم گلومرولونفریت بسته به نوع آن و علت زمینه‌ای متفاوت است. در برخی موارد، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشید و تنها از طریق آزمایش ادرار شناسایی شود.
علائم رایج گلومرولونفریت:
- وجود خون در ادرار (رنگ صورتی یا قهوه‌ای کولا مانند)
- وجود پروتئین زیاد در ادرار (ادرار کف‌آلود یا حبابی)
- فشار خون بالا
- احتباس مایعات (تورم در صورت، دست‌ها، پاها و شکم)
- کاهش میزان دفع ادرار
- حالت تهوع و استفراغ
- گرفتگی عضلات
- احساس خستگی مفرط
علل ایجاد گلومرولونفریت
گلومرولونفریت می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد، از جمله:
- عفونت‌ها:
- گلومرولونفریت پس از استرپتوکوکی که معمولاً یک تا دو هفته بعد از گلودرد چرکی یا عفونت پوستی ایجاد می‌شود.
- اندوکاردیت باکتریایی که عفونت دریچه‌های قلب است.
- عفونت‌های ویروسی مانند هپاتیت B و C یا HIV.
- بیماری‌های خودایمنی:
- لوپوس که به کلیه‌ها، مفاصل، پوست و قلب آسیب می‌زند.
- سندرم گودپاسچر که آنتی‌بادی‌ها به کلیه‌ها و ریه‌ها حمله می‌کنند.
- نفروپاتی IgA که به التهاب گلومرول‌ها منجر می‌شود.
- واکسولیت (التهاب عروق خونی):
- پلی‌آرتریت ندوزا که به عروق کلیه و سایر قسمت‌ها آسیب می‌زند.
- بیماری‌های اسکلروتیک:
- فشار خون بالا و نفروپاتی دیابتی که باعث آسیب به گلومرول‌ها می‌شود.
عوارض گلومرولونفریت
گلومرولونفریت می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود:
- نارسایی حاد کلیه که نیاز به دیالیز دارد.
- بیماری مزمن کلیوی که ممکن است به مرحله نهایی بیماری کلیوی (ESRD) منجر شود.
- فشار خون بالا که ممکن است ناشی از آسیب به گلومرول‌ها باشد.
- سندرم نفروتیک که شامل تورم و افزایش سطح کلسترول خون است.
پیشگیری از گلومرولونفریت
اگرچه برخی انواع گلومرولونفریت قابل پیشگیری نیستند، ولی می‌توان با رعایت نکات زیر خطر آن را کاهش داد:
- درمان سریع عفونت‌های استرپتوکوکی مانند گلودرد چرکی
- رعایت بهداشت برای پیشگیری از HIV و هپاتیت
- کنترل فشار خون و دیابت برای جلوگیری از آسیب به کلیه‌ها
تشخیص گلومرولونفریت
پزشک شما برای تشخیص گلومرولونفریت از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند:
- آزمایش ادرار برای بررسی خون، پروتئین یا سلول‌های التهابی
- آزمایش خون برای بررسی سطح مواد زائد، آنتی‌بادی‌های خودایمنی یا قند خون
- آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی کلیه، سی‌تی اسکن یا ام‌آر‌آی
- بیوپسی کلیه برای تعیین میزان آسیب و تأیید تشخیص
درمان گلومرولونفریت
درمان آن به نوع آن و علت زمینه‌ای بستگی دارد:
- گلومرولونفریت حاد: ممکن است بدون درمان خاصی بهبود یابد، به‌ویژه در مواردی که پس از عفونت استرپتوکوکی رخ می‌دهد.
- گلومرولونفریت مزمن: درمان بسته به علت زمینه‌ای و شدت علائم دارد.
- درمان نارسایی کلیه: در موارد شدید، دیالیز یا پیوند کلیه نیاز است.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی
برای کنترل آن، پزشک ممکن است توصیه‌هایی مانند:
- کاهش مصرف نمک برای جلوگیری از احتباس مایعات و افزایش فشار خون
- کاهش مصرف پروتئین و پتاسیم برای کاهش تجمع مواد زائد در خون
- حفظ وزن سالم و کنترل قند خون در دیابتی‌ها
- ترک سیگار برای بهبود عملکرد کلیه‌ها
مدیریت بیماری و حمایت روحی زندگی با بیماری مزمن کلیه می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. پیوستن به گروه‌های حمایتی مانند بنیاد ملی کلیه (National Kidney Foundation) می‌تواند کمک‌های عاطفی و اطلاعات مفیدی در اختیار شما قرار دهد.
نتیجه‌گیری
گلومرولونفریت یک بیماری التهابی کلیوی است که می‌تواند به‌صورت حاد یا مزمن باشد. تشخیص و درمان زودهنگام این بیماری می‌تواند از آسیب‌های جدی به کلیه جلوگیری کند. کنترل فشار خون، مدیریت دیابت و پیروی از سبک زندگی سالم می‌تواند به حفظ عملکرد کلیه‌ها کمک کند.
منبع: mayoclinic