پیوند کلیه یکی از مؤثرترین درمان‌ها برای بیماران با نارسایی کلیه مرحله پایانی است. موفقیت این عمل به بررسی‌های دقیق قبل از پیوند و پایش منظم بعد از آن وابسته است. آزمایش‌های تخصصی، امکان ارزیابی تطابق سیستم ایمنی، وضعیت بدن و پیشگیری از عفونت‌ها و رد پیوند را فراهم می‌کنند.
آزمایش‌های مهم قبل از پیوند کلیه
۱. آزمایش‌های عمومی خون و ادرار
-
CBC: بررسی کم‌خونی و وضعیت ایمنی
-
BUN و کراتینین: ارزیابی عملکرد کلیه
-
الکترولیت‌ها: سدیم، پتاسیم، کلسیم، فسفر
-
قند و چربی خون
-
آزمایش کامل ادرار برای تشخیص عفونت یا ناهنجاری
۲. آزمایش‌های تطابق ایمنی
-
گروه خونی (ABO)
-
HLA Typing: تطابق ژنتیکی با دهنده
-
Crossmatch Test: احتمال واکنش ایمنی
-
PRA: میزان حساسیت بدن گیرنده به آنتی‌ژن‌ها
۳. بررسی‌های عفونی
-
ویروس‌ها: HIV، هپاتیت B و C، CMV، EBV
-
باکتری‌ها: سیفلیس، سل (IGRA)، توکسوپلاسموز
-
ویروس‌های نهفته: HSV، روبلا
۴. هورمون‌ها و وضعیت غدد
-
ویتامین D و PTH
-
هورمون‌های تیروئید (TSH, FT4)
-
بررسی‌های باروری در زنان و مردان
آزمایش‌های کلیدی بعد از پیوند کلیه
۱. پایش عملکرد کلیه جدید
-
کراتینین سرم: شاخص اصلی عملکرد پیوند
-
BUN
-
الکترولیت‌ها: پتاسیم، سدیم، منیزیم
-
بررسی حجم و کیفیت ادرار
۲. اندازه‌گیری داروهای ضد رد پیوند
داروهای ایمونوساپرسیو باید در سطح درمانی مشخصی نگه‌داشته شوند:
-
تاکرولیموس
-
سیکلوسپورین
-
مایکوفنولات، اورولیموس، پردنیزولون
⚠️ کاهش سطح داروها → رد پیوند
⚠️ افزایش سطح داروها → مسمومیت دارویی
۳. پایش عفونت‌ها
-
CMV، ویروس BK، EBV
-
آزمایش ادرار: تشخیص عفونت‌های باکتریایی یا قارچی
-
CBC: بررسی افت گلبول سفید ناشی از داروها
۴. پایش عوارض دارو
-
قند و چربی خون
-
عملکرد کبد (AST, ALT, ALP)
-
فشار خون و وزن بدن
نکات تکمیلی و بالینی
-
در ۶ ماه اول پس از پیوند، دفعات آزمایش‌ها بیشتر است (هفتگی یا ماهانه).
-
استفاده از سونوگرافی داپلر کلیه پیوندی برای بررسی جریان خون و ساختار کلیه توصیه می‌شود.
-
پایش بلندمدت به شناسایی زودهنگام رد پیوند، عوارض دارویی و عفونت‌ها کمک می‌کند.
منابع معتبر:
Mayo Clinic – Kidney Transplant
No. 111
۰۴/۰۴
