بیماری هاشیموتو یکی از شایع‌ترین نوع‌های تیروئیدیت خودایمنی است که باعث کم‌کاری تدریجی تیروئید می‌شود. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت تیروئید حمله کرده و پروتئین‌های آن را هدف قرار می‌دهد. برای تشخیص دقیق، پزشکان معمولاً آزمایش‌های آنتی‌بادی ضد پراکسیداز تیروئید (TPOAb) و آنتی‌بادی ضد تیروگلوبولین (TgAb) را تجویز می‌کنند. این آزمایش‌ها به شناسایی وجود فرآیندهای خودایمنی و افتراق علل کم‌کاری تیروئید کمک می‌کنند.
آنتی‌بادی ضد پراکسیداز تیروئید (TPOAb)
– پراکسیداز تیروئید آنزیمی است که نقش اساسی در تولید هورمون‌های تیروئید (T3 و T4) دارد.
– در بیماری هاشیموتو، بدن مقدار زیادی TPOAb تولید می‌کند که این آنزیم را مهار کرده و باعث کاهش تولید هورمون‌های تیروئید می‌شود.
تأثیر بر تشخیص:
– وجود مقادیر بالای TPOAb تقریباً همیشه با بیماری‌های خودایمنی تیروئید از جمله هاشیموتو و گاهی بیماری گریوز مرتبط است.
– در کم‌کاری تیروئید خودایمنی، این آزمایش معمولاً مثبت است.
آنتی‌بادی ضد تیروگلوبولین (TgAb)
– تیروگلوبولین پروتئینی است که به‌عنوان ذخیره‌ساز هورمون‌های تیروئید عمل می‌کند.
– تولید TgAb توسط سیستم ایمنی باعث اختلال در استفاده و ذخیره هورمون‌های تیروئید می‌شود.
تأثیر بر تشخیص:
– اغلب در بیماران مبتلا به هاشیموتو یافت می‌شود و می‌تواند نشانه فعال بودن فرآیند خودایمنی باشد.
– اندازه‌گیری TgAb در برخی بیماران کمک می‌کند تا علت تغییرات هورمون تیروئید روشن شود، به‌ویژه در مواردی که TPOAb منفی باشد.
موارد درخواست آزمایش‌های TPOAb و TgAb
پزشک این آزمایش‌ها را ممکن است تجویز کند وقتی:
– بیمار علائم کم‌کاری تیروئید دارد:
– خستگی
– افزایش وزن
– خشکی پوست
– عدم تحمل سرما
– افسردگی یا کاهش تمرکز
– نتایج TSH یا T4 غیرطبیعی هستند و علت باید مشخص شود.
– وجود گواتر یا بزرگ شدن تیروئید مشاهده می‌شود.
– بررسی چگونگی پیشرفت بیماری تیروئید خودایمنی لازم است.
روش انجام آزمایش
نمونه خون از ورید بازو گرفته می‌شود.
– نیازی به ناشتا بودن نیست.
– نتایج معمولاً طی یک تا دو روز آماده می‌شوند.
تفسیر نتایج
– مقادیر بالا: نشانه فعالیت خودایمنی علیه تیروئید (هاشیموتو یا گریوز).
– مقادیر طبیعی: رد کامل بیماری خودایمنی ممکن نیست، اما احتمال آن کاهش می‌یابد.
ارتباط با سایر آزمایش‌ها
برای تشخیص قطعی، معمولاً نتایج این آنتی‌بادی‌ها همراه با تست‌های TSH، Free T4 و گاهی سونوگرافی تیروئید بررسی می‌شوند.
پرسش‌های متداول
۱. آیا وجود این آنتی‌بادی‌ها همیشه به معنای بیماری تیروئید است؟
خیر، در برخی افراد ممکن است آنتی‌بادی بدون علائم یا اختلال عملکرد تیروئید وجود داشته باشد، اما نیاز به پیگیری دارد.
۲. آیا میزان آنتی‌بادی‌ها شدت بیماری را تعیین می‌کند؟
لزوماً خیر؛ سطح آنتی‌بادی‌ها همیشه با شدت علائم یا میزان کم‌کاری تیروئید همخوانی ندارد.
۳. آیا این آنتی‌بادی‌ها درمان دارند؟
خود آنتی‌بادی‌ها مستقیماً درمان نمی‌شوند، بلکه درمان بر اساس کنترل کم‌کاری یا پرکاری تیروئید انجام می‌گیرد.
جمع بندی
آزمایش‌های TPOAb و TgAb تست های کلیدی در تشخیص بیماری هاشیموتو و سایر تیروئیدیت‌های خودایمنی هستند. این تست‌ها با بررسی فعالیت سیستم ایمنی علیه تیروئید، امکان شناسایی زودهنگام و مدیریت بهتر بیماری را فراهم می‌کنند. ترکیب نتایج این آزمایش‌ها با تست‌های عملکردی تیروئید، تصویر جامع‌تری از وضعیت بیمار ارائه می‌دهد.
منابع :
– Mayo Clinic – Thyroid antibodies test
– LabTestsOnline – Anti-TPO and Anti-Tg antibodies
No.3
۰۴/۰۷
