آندروستندیون یکی از هورمون‌های کلیدی در بدن انسان است که به‌عنوان پیش‌ساز هورمون‌های جنسی نظیر تستوسترون و استروژن عمل می‌کند. این هورمون عمدتاً در غدد فوق کلیوی (آدرنال)، تخمدان‌ها و بیضه‌ها تولید می‌شود و نقش مهمی در بلوغ، تنظیم قاعدگی و بروز صفات ثانویه جنسی دارد.
آزمایش Androstenedione در ارزیابی اختلالات هورمونی، به‌ویژه در زنان با علائم مردانه، کودکان با بلوغ زودرس و بررسی عملکرد غدد درون‌ریز کاربرد دارد.
چه زمانی این آزمایش توصیه می‌شود؟
پزشک ممکن است در شرایط زیر این تست را تجویز کند:
-
علائم مردانه مانند کلفتی صدا در دختران
-
علائم بلوغ زودرس در پسران
-
پایش بیماری هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH)
-
بررسی تومورهای آدرنال، تخمدان یا بیضه
-
ناباروری یا اختلالات هورمونی بدون علت مشخص
نحوه انجام آزمایش Androstenedione
-
نوع نمونه: خون وریدی
-
حجم نمونه: حدود ۰.۳ میلی‌لیتر
-
زمان نمونه‌گیری: ترجیحاً قبل از ساعت ۸ صبح
-
در زنان: بهتر است یک هفته قبل یا بعد از قاعدگی انجام شود
محدوده نرمال آندروستندیون (ng/mL)
| گروه سنی / جنس | مقدار نرمال |
|---|---|
| پسر (۰–۱۰ سال) | < 0.68 |
| پسر (۱۱–۱۷ سال) | ۰.۲۸ – ۲.۵۷ |
| دختر (۰–۱۰ سال) | ۰.۰۲ – ۰.۸۰ |
| دختر (۱۱–۱۷ سال) | ۰.۳۹ – ۲.۷۷ |
| زنان (۱۸–۵۳ سال) | ۱.۲۳ – ۳.۹۲ |
| زنان (۵۴–۷۹ سال) | ۰.۸۷ – ۲.۰۸ |
| مردان (۱۸–۵۳ سال) | ۱.۸۳ – ۳.۵۱ |
| مردان (۵۴–۷۹ سال) | ۰.۴۹ – ۲.۷۸ |
⚠️ این مقادیر ممکن است بسته به آزمایشگاه کمی تفاوت داشته باشند.
تفسیر نتایج غیرطبیعی
🔼 افزایش سطح Androstenedione ممکن است به دلیل موارد زیر باشد:
-
تومورهای آدرنال، تخمدان یا بیضه (اغلب خوش‌خیم)
-
هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH)
-
مصرف استروئیدها یا داروهای آندروژنی
-
بلوغ زودرس در پسران
🔽 کاهش سطح ممکن است نشان‌دهنده موارد زیر باشد:
-
نارسایی اولیه بیضه یا تخمدان (هیپوگنادیسم)
-
یائسگی در زنان
-
اختلال عملکرد غده هیپوفیز یا آدرنال
-
مصرف داروهای سرکوب‌کننده هورمون مانند کورتون‌ها
آزمایش‌های تکمیلی برای تفسیر بهتر
پزشک ممکن است برای ارزیابی کامل‌تر، آزمایش‌های زیر را همراه با Androstenedione درخواست دهد:
-
تستوسترون آزاد و توتال
-
FSH، LH، پرولاکتین
-
۱۷-OH پروژسترون
-
سونوگرافی تخمدان یا بیضه (در صورت لزوم)
بیماری‌های مرتبط با سطح آندروستندیون
| افزایش سطح | کاهش سطح |
|---|---|
| هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH) | هیپوگنادیسم |
| سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) | یائسگی |
| تومورهای غده آدرنال، تخمدان یا بیضه | نارسایی آدرنال |
| مصرف استروئیدهای آنابولیک | درمان با گلوکوکورتیکوئیدها |
❓ پرسش‌های متداول
آیا این تست نیاز به ناشتایی دارد؟
خیر، ولی ترجیحاً صبح زود و مطابق با دستور پزشک انجام شود.
آیا این تست فقط برای زنان است؟
خیر، مردان و کودکان نیز در صورت وجود علائم باید آزمایش دهند.
آیا افزایش سطح این هورمون به معنای وجود سرطان است؟
نه لزوماً. بسیاری از تومورها خوش‌خیم هستند و نیاز به بررسی‌های تکمیلی دارند.
جمع‌بندی نهایی
آزمایش Androstenedione یک ابزار کلیدی در بررسی اختلالات غدد جنسی و فوق‌کلیوی است. با تفسیر دقیق این تست در کنار سایر آزمایش‌های هورمونی، می‌توان به ریشه بسیاری از علائم مانند هیرسوتیسم، قاعدگی نامنظم، ناباروری و بلوغ زودرس پی برد. تفسیر نتایج باید تحت نظر پزشک متخصص غدد، زنان یا ناباروری انجام شود.
منابع:
LabTestsOnline – Androstenedione
Cleveland Clinic – Hormonal Evaluation
No. 105
۰۴/۰۲