آزمایش پروژسترون (PGSN) میزان هورمون پروژسترون در بدن را اندازه‌گیری می‌کند. این تست معمولاً به عنوان بخشی از پایش بارداری انجام می‌شود، زیرا پروژسترون هورمونی است که بدن را برای بارداری آماده می‌کند. سطح پایین پروژسترون می‌تواند در مراحل اولیه بارداری نشانه‌ی مشکلاتی مانند تهدید به سقط یا بارداری خارج رحمی باشد. علاوه بر این، آزمایش پروژسترون برای ارزیابی تخمک‌گذاری و بررسی علل خونریزی‌های غیرطبیعی رحم در زنان غیرباردار نیز کاربرد دارد.
چه زمانی باید آزمایش پروژسترون انجام داد؟
در موارد زیر ممکن است پزشک درخواست آزمایش پروژسترون بدهد:
- بررسی وقوع و زمان تخمک‌گذاری در سیکل قاعدگی
- ارزیابی مشکلات اولیه‌ی بارداری، مانند احتمال بارداری خارج رحمی یا خطر سقط
- پایش سلامت جفت و جنین در بارداری‌های پرخطر
- نظارت بر درمان‌های جایگزینی هورمونی
- بررسی خونریزی غیرطبیعی رحم
پروژسترون چه نقشی در بدن دارد؟
پروژسترون یک هورمون استروئیدی است که نقش اصلی آن آماده‌سازی رحم برای لانه‌گزینی تخمک بارور شده است. در هر سیکل قاعدگی، استروژن باعث رشد و بازسازی دیواره رحم می‌شود. پس از تخمک‌گذاری، توده‌ای به نام جسم زرد در تخمدان شکل می‌گیرد که پروژسترون ترشح می‌کند. این هورمون رشد دیواره رحم را متوقف کرده و آن را برای پذیرش جنین آماده می‌کند.
در صورت عدم بارداری، جسم زرد تحلیل می‌رود، سطح پروژسترون کاهش می‌یابد و قاعدگی آغاز می‌شود. و با بارداری، جسم زرد تا شکل‌گیری جفت، تولید پروژسترون را ادامه می‌دهد و سپس جفت مسئول ترشح مقادیر زیادی پروژسترون می‌شود.
در مردان نیز پروژسترون تولید می‌شود، ولی در مقادیر کمتر و عمدتاً برای تنظیم تولید اسپرم نقش دارد.
نحوه انجام آزمایش پروژسترون
نمونه‌گیری
معمولاً نمونه خون از ورید بازو گرفته می‌شود. در برخی موارد آزمایش با نمونه بزاق نیز امکان‌پذیر است، ولی روش خونگیری رایج‌تر است.
بعد از گرفتن خون، با فشار دادن محل خونگیری و بستن آن با بانداژ، از خونریزی یا کبودی جلوگیری می‌شود. پس از نمونه‌گیری می‌توانید به فعالیت‌های روزمره خود بازگردید.
دریافت و تفسیر نتایج آزمایش پروژسترون
زمان دریافت نتایج
نتایج معمولاً طی چند روز کاری از طریق پزشک آزمایشگاه سعید یا سامانه‌ی آنلاین آزمایشگاه در دسترس قرار می‌گیرد.
تفسیر نتایج
تفسیر نتایج بستگی به مرحله‌ی سیکل قاعدگی یا بارداری دارد:
- در سیکل قاعدگی، افزایش سطح پروژسترون پس از تخمک‌گذاری رخ می‌دهد. عدم افزایش یا کاهش منظم می‌تواند نشانه‌ی عدم تخمک‌گذاری یا بی‌نظمی قاعدگی و علت ناباروری باشد.
- در بارداری، سطح پروژسترون باید به تدریج افزایش یابد. عدم افزایش طبیعی می‌تواند نشان‌دهنده‌ی بارداری خارج رحمی یا سقط باشد.
آزمایش پروژسترون
کاهش سطح پروژسترون ممکن است نشانه‌ی موارد زیر باشد:
- بارداری خارج رحمی،
- سقط جنین یا مرگ جنینی،
- پره‌اکلامپسی (مسمومیت بارداری)،
- نقص عملکرد تخمدان،
- آمنوره (قطع قاعدگی).
افزایش سطح پروژسترون می‌تواند در موارد زیر دیده شود:
- برخی کیست‌های تخمدانی،
- بارداری‌های غیرطبیعی (بارداری مولار)،
- انواع نادر سرطان تخمدان،
- تولید بیش از حد پروژسترون توسط غدد فوق کلیوی،
- هیپرپلازی مادرزادی آدرنال.
جمع بندی
آزمایش پروژسترون برای بررسی سطح این هورمون در بدن انجام می‌شود و به تشخیص مشکلاتی مثل ناباروری، اختلالات قاعدگی، یا خطرات بارداری کمک می‌کند. سطح پروژسترون بسته به مرحله قاعدگی یا بارداری متفاوت است و کاهش یا افزایش آن می‌تواند نشانه‌ای از بیماری یا مشکل هورمونی باشد.
نکاتی که بهتر است از پزشک خود بپرسید
- آیا داروهایی که مصرف می‌کنم می‌توانند بر سطح پروژسترون تاثیر بگذارند؟
- در صورت یائسگی و مصرف درمان‌های جایگزینی هورمونی (HRT)، آیا نیاز به پایش سطح پروژسترون دارم؟
- آیا لازم است آزمایش‌های تکمیلی دیگری هم انجام بدهم؟
منبع:
No. 27
۰۴/۰۲