برخی بیماری‌های مزمن کبدی ممکن است سال‌ها بدون هیچ علامتی در بدن شما رشد کنند؟ یکی از این بیماری‌ها کلانژیت صفراوی اولیه یا همان Primary Biliary Cholangitis (PBC) است که بیشتر در زنان میان‌سال دیده می‌شود. اما چگونه می‌توان آن را زودهنگام تشخیص داد؟ پاسخ در آزمایش‌های خونی مهمی به نام آزمایش AMA و AMA-M2 نهفته است.
AMA چیست و چرا اهمیت دارد؟
AMA یا آنتی‌بادی آنتی‌میتوکندریال، نوعی خودآنتی‌بادی است که بدن در پاسخ به التهاب کبد تولید می‌کند. وجود این آنتی‌بادی‌ها، به‌ویژه نوع M2، به شدت با بیماری PBC در ارتباط است. در واقع، بیش از ۹۰ درصد مبتلایان به این بیماری دارای سطح بالایی از AMA-M2 هستند.
چه زمانی باید این آزمایش را انجام دهید؟
اگر در آزمایش‌های روتین کبد (مانند ALP بالا) اختلالی دیده شده یا علائمی مانند خارش، زردی، خستگی مفرط، درد شکمی یا بزرگی کبد دارید، پزشک ممکن است این آزمایش را توصیه کند. حتی در نبود علائم بالینی، نتایج غیرطبیعی در آزمایشات خونی می‌تواند نشانه‌ای از شروع PBC باشد.
نحوه انجام آزمایش
برای انجام این تست تنها کافی است نمونه‌ای از خون شما از طریق رگ بازو گرفته شود. این آزمایش نیاز به آمادگی خاصی ندارد، اما در همه آزمایشگاه‌ها انجام نمی‌شود و معمولاً به مراکز تخصصی ارجاع داده می‌شود.
تفسیر نتایج
-
نتیجه مثبت (سطح بالا): احتمال بالای ابتلا به PBC. البته میزان آنتی‌بادی لزوماً با شدت بیماری یا پیش‌آگهی آن همخوانی ندارد.
-
نتیجه منفی: احتمال پایین ابتلا، اما به‌طور کامل بیماری را رد نمی‌کند؛ زیرا حدود ۵ تا ۱۰ درصد مبتلایان به PBC ممکن است AMA نداشته باشند.
چه آزمایش‌هایی ممکن است همراه آن تجویز شود؟
پزشک برای تشخیص دقیق‌تر ممکن است آزمایش‌های زیر را نیز توصیه کند:
-
آنتی‌بادی ضد عضله صاف (SMA)
-
آنتی‌بادی هسته‌ای (ANA)
-
ایمونوگلوبولین M (IgM)
-
بیلی‌روبین، آلبومین، GGT و زمان پروترومبین (PT)
آیا آزمایش AMA به تنهایی برای تشخیص کافی است؟
خیر. آزمایش AMA زمانی معنا پیدا می‌کند که همراه با علائم بالینی و دیگر نتایج آزمایشگاهی بررسی شود. گاهی نیز نمونه‌برداری از کبد (بیوپسی) یا تصویربرداری از مجاری صفراوی برای تأیید تشخیص نیاز خواهد بود.
علت PBC چیست؟
علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نیست. این بیماری مسری نیست و معمولاً به صورت ژنتیکی منتقل نمی‌شود، اما زمینه ابتلا در برخی خانواده‌ها بیشتر است.
روند پیشرفت بیماری
پیشرفت PBC بسیار آهسته است. بسیاری از بیماران سال‌ها بدون علامت می‌مانند و با بررسی‌های دوره‌ای و کنترل منظم می‌توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.
جمع‌بندی
اگر آزمایش AMA یا AMA-M2 برای شما تجویز شده، نگران نباشید. این آزمایش یکی از ابزارهای مهم برای تشخیص زودهنگام بیماری‌های مزمن کبدی است. تشخیص زودهنگام می‌تواند درمان مؤثرتر، حفظ کیفیت زندگی و پیشگیری از آسیب‌های جدی کبدی را ممکن کند.
منبع: testing.com