آزمایش GBS (گروه B استرپتوکوک) یکی از مهم‌ترین غربالگری‌های دوران بارداری است که معمولاً در هفته‌های ۳۶ تا ۳۷ انجام می‌شود. هدف اصلی این آزمایش، شناسایی زنانی است که ناقل این باکتری هستند تا بتوان از انتقال آن به نوزاد در حین زایمان جلوگیری کرد.
GBS چیست و چرا اهمیت دارد؟
GBS (Group B Streptococcus) یا Streptococcus agalactiae یک باکتری رایج است که ممکن است به‌طور طبیعی در روده، واژن یا ناحیه مقعد وجود داشته باشد. در اغلب بزرگسالان بی‌ضرر است، اما در نوزادان می‌تواند منجر به عفونت‌های خطرناک شود، از جمله:
-
مننژیت (عفونت پرده‌های مغزی)
-
ذات‌الریه (عفونت ریوی)
حدود ۲۵٪ از زنان باردار حامل GBS هستند. هرچند تنها درصد کمی از نوزادان دچار عفونت می‌شوند، اما پیشگیری از این انتقال بسیار حیاتی است.
زمان و نحوه انجام آزمایش GBS
آزمایش GBS معمولاً بین هفته‌های ۳۶ تا ۳۷ بارداری انجام می‌شود. در این فرآیند، پزشک یا ماما با استفاده از یک سواب استریل، از واژن و مقعد نمونه‌برداری کرده و آن را برای کشت به آزمایشگاه ارسال می‌کند. این روش ساده، سریع و بدون درد است و نتیجه ظرف چند روز مشخص می‌شود.
درمان در صورت مثبت بودن آزمایش
اگر نتیجه آزمایش GBS (گروه B استرپتوکوک) مثبت باشد، به این معناست که فرد ناقل این باکتری است، نه اینکه به بیماری خاصی مبتلا شده باشد. در این حالت، برای جلوگیری از انتقال باکتری به نوزاد در حین زایمان، معمولاً آنتی‌بیوتیک وریدی—اغلب پنی‌سیلین—در زمان زایمان تجویز می‌شود.
در صورتی که فرد به پنی‌سیلین حساسیت داشته باشد، پزشک از آنتی‌بیوتیک‌های جایگزین مانند کلیندامایسین یا وانکومایسین استفاده خواهد کرد. این اقدام با هدف محافظت از نوزاد در برابر عفونت‌های احتمالی پس از تولد انجام می‌شود و تأثیری بر روند بارداری یا سلامت ندارد.
چه کسانی حتی بدون آزمایش باید درمان شوند؟
در برخی شرایط، حتی بدون انجام تست GBS، درمان آنتی‌بیوتیکی در حین زایمان توصیه می‌شود:
-
زایمان پیش از هفته ۳۷
-
پارگی کیسه آب بیش از ۱۸ ساعت قبل از زایمان
-
تب در حین زایمان (بالای ۳۸ درجه)
-
سابقه تولد نوزاد مبتلا به عفونت GBS
-
وجود GBS در آزمایش ادرار در هر مرحله از بارداری
پرسش‌های متداول
آیا مثبت بودن تست GBS به معنی بیماری است؟
خیر. شما فقط ناقل هستید، اما برای محافظت از نوزاد، درمان لازم است.
اگر برنامه سزارین داشته باشم، باز هم باید تست بدهم؟
بله. اگر زایمان طبیعی یا پارگی کیسه آب قبل از عمل رخ دهد، ممکن است به درمان نیاز باشد.
آیا آنتی‌بیوتیک در حین زایمان برای نوزاد خطرناک است؟
خیر. آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده بی‌خطر هستند و از نوزاد در برابر عفونت محافظت می‌کنند.
جمع‌بندی
آزمایش GBS یک اقدام پیشگیرانه ساده ولی مؤثر در هفته‌های پایانی بارداری است که می‌تواند از بروز عفونت‌های شدید و تهدیدکننده در نوزادان جلوگیری کند. در صورت شناسایی ناقل بودن، درمان مناسب حین زایمان به‌طور مؤثر از انتقال باکتری جلوگیری می‌کند.
منابع:
CDC – Screening for Group B Strep Bacteria
Mayo Clinic – Group B Strep Disease: Symptoms & Causes
No. 14
۰۴/۰۳