کمبود ویتامین در کودکان می‌تواند بی‌علامت یا با نشانه‌هایی بروز کند که والدین به‌سادگی متوجه آن می‌شوند. در این مقاله، با بررسی علائم شایع کمبود، آزمایش‌های ضروری و زمان مناسب مراجعه به پزشک آشنا می‌شوید.
علائم کمبود ویتامین در کودکان چیست؟
اگر کودک شما یکی یا چند مورد از علائم زیر را دارد، ممکن است نیاز به بررسی کمبود ویتامین یا املاح داشته باشد:
-
خستگی یا بی‌حالی مزمن
-
تأخیر در رشد قدی یا وزنی
-
ریزش مو، شکنندگی ناخن‌ها
-
تحریک‌پذیری، مشکلات تمرکز
-
ضعف استخوان یا دندان، پوسیدگی مکرر
-
عفونت‌های مکرر یا ضعف ایمنی
-
خون‌ریزی از لثه یا کبودی بی‌دلیل
-
زخم‌های دهانی یا رنگ‌پریدگی پوست
چه آزمایش‌هایی برای کمبود ویتامین‌ها در کودکان توصیه می‌شود؟
۱. ویتامین D (25-Hydroxy Vitamin D)
-
حیاتی برای سلامت استخوان، ایمنی و پیشگیری از راشیتیسم
-
توصیه‌شده در کودکانی با تحرک کم، پوست تیره، مصرف کم لبنیات یا کمبود نور خورشید
۲. آهن، فریتین و CBC
-
برای تشخیص کم‌خونی فقر آهن
-
علائم: رنگ‌پریدگی، خستگی، ناخن قاشقی، بی‌قراری
۳. ویتامین B12 و فولات
-
نقش کلیدی در سیستم عصبی و خون‌سازی
-
مناسب برای کودکان گیاه‌خوار یا مبتلا به مشکلات گوارشی
۴. کلسیم، فسفر، آلکالین فسفاتاز
-
بررسی سلامت استخوان‌ها، بخصوص در صورت درد استخوان یا راشیتیسم
۵. روی (Zinc)
-
مؤثر بر رشد، ایمنی و اشتها
-
کمبود آن با کاهش اشتها، اسهال یا تأخیر رشد همراه است
۶. منیزیم
-
در صورت گرفتگی عضلانی، اضطراب یا اختلال خواب بررسی می‌شود
نکات مهم پیش از انجام آزمایش
-
این تست‌ها باید توسط پزشک و بر اساس معاینه بالینی تجویز شوند. انجام خودسرانه آن‌ها توصیه نمی‌شود.
-
گاهی پزشک برای تکمیل ارزیابی، آزمایش CBC، CRP یا تیروئید نیز درخواست می‌کند.
-
در نوزادان یا کودکان خاص، بررسی ویتامین K، ویتامین A یا امگا-۳ نیز ممکن است لازم باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در موارد زیر، مراجعه به پزشک کودکان یا فوق تخصص تغذیه کودکان توصیه می‌شود:
-
مشاهده علائم کمبود
-
رژیم غذایی محدود (مثل گیاه‌خواری یا بدغذایی شدید)
-
رشد ناکافی نسبت به سن
-
سابقه خانوادگی بیماری‌های متابولیک یا سوءجذب
جمع‌بندی
کمبود ویتامین در کودکان ممکن است آرام و بی‌صدا سلامت فرزندتان را تهدید کند. با انجام آزمایش‌های ساده اما هدفمند و بررسی وضعیت تغذیه‌ای، می‌توان از بسیاری از این مشکلات پیشگیری کرد. مصرف خودسرانه مکمل‌ها بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شود، زیرا مصرف بیش‌ازحد برخی ویتامین‌ها نیز می‌تواند عوارض داشته باشد.
منابع :
CDC – Micronutrient Deficiencies
American Academy of Pediatrics (AAP)
No. 115
۰۴/۰۴
