انتروبیوس ورمیکولاریس، که به نام‌های کرمک یا اکسیور نیز شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین انگل‌های روده‌ای در انسان به‌خصوص در کودکان است. این انگل کوچک و سفیدرنگ عمدتاً در روده بزرگ زندگی می‌کند و تخم‌گذاری آن در ناحیه مقعد باعث خارش و ناراحتی می‌شود. آلودگی به این انگل بیش از آنچه تصور می‌شود رایج است و نیازمند آگاهی برای پیشگیری و درمان مؤثر است.
ویژگی‌های انگل کرمک
– طول انگل ماده حدود ۸ تا ۱۳ میلی‌متر و نر حدود ۲ تا ۵ میلی‌متر
– زندگی و تکثیر در روده بزرگ انسان
– چرخه زندگی نسبتاً کوتاه (حدود ۴ تا ۶ هفته) که به تکرار سریع آلودگی کمک می‌کند
راه‌های انتقال و ابتلا
-بلعیدن تخم انگل از راه‌های زیر:
– دست آلوده به تخم کرم (پس از خاراندن ناحیه مقعد)
– تماس با سطوح آلوده مانند اسباب‌بازی‌ها، وسایل شخصی یا لباس
– انتقال غیرمستقیم از طریق گردوغبار یا هوا در فضاهای بسته
– انتقال در خانواده‌ها و مراکز نگهداری کودکان بسیار رایج است
علائم شایع آلودگی به کرمک
– خارش شدید ناحیه مقعد، به‌ویژه شب‌ها
– بی‌خوابی و بی‌قراری در کودکان
– تحریک‌پذیری و کاهش تمرکز
– در موارد شدید: درد شکم، تهوع یا کاهش اشتها
– گاهی مشاهده کرم‌های کوچک سفید در مدفوع یا اطراف مقعد
روش‌های تشخیص
آزمایش چسب نواری (Scotch tape test): چسباندن نوار شفاف به پوست اطراف مقعد صبح قبل از شستشو، سپس بررسی زیر میکروسکوپ
– مشاهده مستقیم کرم در مدفوع یا روی پوست
– تاریخچه علائم و معاینات بالینی توسط پزشک
درمان آلودگی با کرمک
– مصرف داروهای ضدانگل مانند مبندازول، آلبندازول یا پی‌‌رانتل پاموات طبق تجویز پزشک
– درمان همزمان تمام اعضای خانواده برای جلوگیری از انتقال مجدد
– تکرار دوز دارو پس از دو هفته برای از بین بردن کرم‌های تازه از تخم بیرون آمده
نکات پیشگیری
– شستشوی دست‌ها با آب و صابون بعد از دستشویی و قبل از غذا
– کوتاه کردن ناخن‌ها و جلوگیری از عادت جویدن ناخن
– شستشوی روزانه لباس زیر و ملحفه‌ها با آب داغ
– تمیز کردن سطوح و اسباب‌بازی‌ها به‌طور منظم
سؤالات متداول
۱. آیا کرمک خطرناک است؟
در بیشتر موارد خطر جدی ندارد، اما خارش و بی‌خوابی می‌تواند کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد.
۲. آیا درمان بدون دارو ممکن است؟
رعایت شدید بهداشت می‌تواند به کاهش آلودگی کمک کند، اما معمولاً دارودرمانی لازم است.
۳. آیا بزرگسالان هم مبتلا می‌شوند؟
بله، هرچند در کودکان شایع‌تر است، اما بزرگسالان نیز در صورت تماس با تخم انگل ممکن است مبتلا شوند.
جمع‌بندی
انتروبیوس ورمیکولاریس یکی از شایع‌ترین انگل‌های انسانی است که با آگاهی و رعایت بهداشت قابل پیشگیری و با درمان دارویی به‌راحتی کنترل می‌شود. پایبندی به نکات بهداشتی فردی و خانوادگی، کلید جلوگیری از عود و گسترش بیماری است.
منبع:
No.77
۰۴/۰۶
