استرادیول یکی از مهمترین هورمونهای استروژنی بدن است که نقش کلیدی در سلامت باروری، چرخه قاعدگی، استخوانها، قلب و حتی خلقوخو دارد. این هورمون هم در زنان و هم در مردان وجود دارد، اما مقدار و نقش آن در زنان بسیار پررنگتر است.
آزمایش Estradiol معمولاً برای بررسی ناباروری، نامنظمی قاعدگی، یائسگی، اختلالات تخمدان یا بیضه و مشکلات هورمونی انجام میشود. در این مقاله بهصورت ساده و علمی توضیح میدهیم بالا یا پایین بودن استرادیول چه معنایی دارد و چه زمانی باید نگران شد.
استرادیول چیست و چه وظایفی دارد؟
استرادیول (E2) قویترین نوع استروژن است که عمدتاً توسط تخمدانها و مقدار کمی توسط غده فوقکلیه، بافت چربی و بیضهها تولید میشود.
نقشهای اصلی استرادیول
- تنظیم چرخه قاعدگی و تخمکگذاری
- آمادهسازی رحم برای بارداری
- حفظ تراکم استخوان
- تأثیر بر سلامت قلب و عروق
- نقش در خلقوخو، حافظه و پوست
محدوده نرمال استرادیول
مقدار طبیعی استرادیول به سن، جنس و مرحله چرخه قاعدگی بستگی دارد:
- زنان در فاز فولیکولی: حدود ۳۰ تا ۱۲۰
- زمان تخمکگذاری: حدود ۱۵۰ تا ۷۵۰
- فاز لوتئال: حدود ۷۰ تا ۲۵۰
- زنان یائسه: معمولاً کمتر از ۳۰
- مردان بالغ: حدود ۱۰ تا ۴۰
(واحد اندازهگیری بسته به آزمایشگاه متفاوت است)
علت بالا بودن استرادیول
۱. بارداری
- افزایش طبیعی و لازم استرادیول
- نقش مهم در حفظ بارداری و رشد جنین
۲. اختلالات تخمدان
- کیستهای تخمدان
- تومورهای ترشحکننده استروژن
۳. سندرم تخمدان پلیکیستیک
- در برخی بیماران همراه با افزایش استرادیول
- اغلب همراه با نامنظمی قاعدگی و ناباروری
۴. مصرف داروهای هورمونی
- قرصهای ضدبارداری
- درمانهای هورمونی ناباروری
- درمان جایگزین هورمونی
۵. چاقی
- تبدیل هورمونها به استروژن در بافت چربی
- افزایش مزمن استرادیول، بهویژه در مردان و زنان یائسه
۶. بیماریهای کبدی
- کاهش توان کبد در متابولیسم هورمونها
- افزایش سطح استروژن در خون
علائم استرادیول بالا
در زنان
- نامنظمی قاعدگی
- خونریزیهای غیرطبیعی
- حساسیت و درد پستان
- سردرد و تغییرات خلقی
- افزایش خطر کیست یا فیبروم رحم
در مردان
- کاهش میل جنسی
- بزرگشدن پستانها
- ناباروری
علت پایین بودن استرادیول
۱. یائسگی یا یائسگی زودرس
- شایعترین علت استرادیول پایین
- کاهش طبیعی فعالیت تخمدان
۲. نارسایی تخمدان
- ژنتیکی یا اکتسابی
- پس از شیمیدرمانی یا پرتودرمانی
۳. اختلالات هیپوفیز یا هیپوتالاموس
- کاهش تحریک تخمدانها
- کاهش همزمان LH و FSH
۴. کاهش وزن شدید یا ورزش سنگین
- اختلال در محور هورمونی
- شایع در ورزشکاران حرفهای
۵. سوءتغذیه و اختلالات خوردن
- کمبود چربی بدن
- کاهش تولید هورمونهای جنسی
علائم استرادیول پایین
در زنان
- قطع یا نامنظمی قاعدگی
- ناباروری
- گرگرفتگی و تعریق شبانه
- خشکی واژن
- پوکی استخوان در درازمدت
در مردان
- کاهش تراکم استخوان
- خستگی
- اختلالات جنسی
چه زمانی آزمایش استرادیول درخواست میشود؟
- بررسی ناباروری
- اختلالات قاعدگی
- تشخیص یائسگی
- ارزیابی عملکرد تخمدان یا بیضه
- بررسی علت بلوغ زودرس یا تأخیری
نکات مهم برای تفسیر آزمایش
- زمان انجام آزمایش در زنان بسیار مهم است
- مصرف داروهای هورمونی باید به پزشک اطلاع داده شود
- استرادیول معمولاً همراه با FSH، LH و پروژسترون تفسیر میشود
پرسشهای متداول
آیا استرادیول بالا خطرناک است؟
اگر مزمن و بدون علت طبیعی باشد، ممکن است خطر مشکلات رحمی یا پستان را افزایش دهد.
استرادیول پایین قابل درمان است؟
بله، بسته به علت، درمان دارویی یا هورمونی میتواند مؤثر باشد.
آیا مردان هم به آزمایش استرادیول نیاز دارند؟
بله، بهویژه در ناباروری، اختلالات جنسی یا پوکی استخوان.
جمعبندی
- استرادیول بالا میتواند ناشی از بارداری، مصرف داروهای هورمونی، چاقی یا بیماریهای تخمدان و کبد باشد.
- استرادیول پایین اغلب نشانه یائسگی، نارسایی تخمدان یا اختلالات هیپوفیز است.
تفسیر دقیق این آزمایش همیشه باید با درنظر گرفتن علائم بالینی، سن، جنس و سایر هورمونها انجام شود.
منابع
No. 55
۰۴/۰۹