بیوتین یا ویتامین B7 یکی از ویتامین‌های گروه B و محلول در آب است که در تولید انرژی از مواد غذایی، حفظ سلامت پوست، مو، ناخن‌ها و عملکرد طبیعی مغز و اعصاب نقش دارد. این ویتامین در متابولیسم چربی‌ها، کربوهیدرات‌ها و اسیدهای آمینه شرکت کرده و برای بسیاری از واکنش‌های آنزیمی ضروری است.
بیوتین چه نقشی در بدن دارد؟
بیوتین به‌عنوان کوآنزیم، در فعال‌سازی آنزیم‌های مهم کربوکسیلاز شرکت دارد. این آنزیم‌ها برای شکستن مولکول‌های مغذی و تولید انرژی مورد نیاز هستند. همچنین این ویتامین در سنتز کراتین نقش دارد؛ پروتئینی که ساختار اصلی مو، پوست و ناخن را تشکیل می‌دهد.
نقش‌های اصلی‌بیوتین شامل:
-
کمک به تولید انرژی از مواد غذایی
-
ساخت کراتین و حفظ سلامت مو و ناخن
-
حفظ عملکرد مغز و اعصاب
-
تنظیم بیان ژن‌ها و رشد سلولی
-
تعادل متابولیسم چربی و قند
آزمایش بیوتین چیست و چه زمانی انجام می‌شود؟
آزمایش سطح بیوتین خون (Biotin Blood Test) برای بررسی میزان این ویتامین در بدن انجام می‌شود. گرچه این آزمایش به‌طور روتین تجویز نمی‌شود، اما در برخی شرایط خاص ممکن است پزشک آن را درخواست کند.
چه زمانی تست بیوتین تجویز می‌شود؟
-
شک به کمبود شدیدبیوتین، به‌ویژه در نوزادان
-
بررسی اختلال ژنتیکی کمبود آنزیم بیوتینیداز
-
تشخیص علت علائمی مانند ریزش مو، بثورات پوستی یا خستگی غیرقابل‌توجیه
-
پایش درمان با دوزهای بالا در بیماران خاص (مثلاً مبتلایان به MS)
نحوه انجام آزمایش:
-
نمونه خون از ورید بازو گرفته می‌شود.
-
نیازی به ناشتا بودن نیست.
-
اگر مکمل بیوتین مصرف می‌کنید، حتماً پیش از آزمایش به پزشک اطلاع دهید، زیرا می‌تواند باعث اختلال در نتیجه تست شود.
میزان نیاز روزانه به بیوتین
نیاز روزانه به بیوتین بر اساس سن و وضعیت فرد متفاوت است. در جدول زیر، مقادیر توصیه‌شده آمده است:
| گروه سنی / وضعیت | مقدار توصیه‌شده (μg در روز) |
|---|---|
| نوزادان (۰–۱۲ ماه) | ۵–۶ |
| کودکان (۱–۸ سال) | ۸–۱۲ |
| نوجوانان (۹–۱۸ سال) | ۲۰–۲۵ |
| بزرگسالان | ۳۰ |
| زنان باردار | ۳۰ |
| زنان شیرده | ۳۵ |
علائم و دلایل کمبود بیوتین
کمبودبیوتین نادر است، اما ممکن است به دلایل خاصی مانند موارد زیر رخ دهد:
-
مصرف بلندمدت آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضدصرع
-
سوءتغذیه یا رژیم‌های شدید محدودکننده
-
بیماری‌های ژنتیکی مانند نقص آنزیم بیوتینیداز
-
مصرف زیاد سفیده تخم‌مرغ خام (به‌دلیل وجود آویدین که با بیوتین پیوند می‌یابد)
علائم رایج کمبودبیوتین شامل:
-
ریزش مو یا نازک شدن آن
-
خشکی، ترک و بثورات اطراف دهان، بینی و چشم
-
خستگی، بی‌حسی، افسردگی
-
تهوع، کاهش اشتها یا یبوست
-
در نوزادان: تأخیر در رشد، ضعف عضلانی
منابع غذایی حاوی بیوتین
بیوتین در بسیاری از غذاهای طبیعی وجود دارد. برخی از منابع اصلی آن عبارت‌اند از:
-
جگر گاو یا مرغ
-
تخم‌مرغ (مخصوصاً زرده)
-
ماهی سالمون
-
آجیل (مثل بادام و گردو)
-
دانه‌های روغنی
-
سبزیجات سبز تیره (اسفناج، بروکلی)
-
سیب‌زمینی شیرین
-
حبوبات
-
غلات کامل یا غنی‌شده
مکمل بیوتین: آیا مفید است؟
در صورتی که رژیم غذایی فرد ناکافی باشد یا فرد در شرایط خاص (بارداری، سوءجذب، بیماری‌های عصبی) باشد، مصرف مکمل بیوتین می‌تواند مفید باشد. با این حال، مصرف دوز بالا بدون نیاز واقعی ممکن است نه تنها فایده‌ای نداشته باشد، بلکه باعث تداخل در آزمایش‌های پزشکی شود.
FDA هشدار داده که مکمل بیوتین ممکن است در نتایج تست‌هایی مانند TSH، تروپونین قلبی، و هورمون‌های تیروئیدی اختلال ایجاد کند.
بنابراین، اگر از مکمل‌بیوتین استفاده می‌کنید، قبل از انجام هرگونه آزمایش، پزشک یا پرسنل آزمایشگاه را مطلع کنید.
جمع‌بندی
بیوتین یکی از ویتامین‌های ضروری برای عملکرد طبیعی بدن، به‌ویژه پوست، مو، ناخن و مغز است. آزمایش بیوتین در شرایط خاص می‌تواند به تشخیص مشکلات متابولیکی یا تغذیه‌ای کمک کند. پیروی از یک رژیم غذایی متعادل معمولاً برای تأمین نیاز بدن کافی است، اما در مواردی که مکمل تجویز می‌شود، باید با احتیاط مصرف شود و پیش از آزمایش‌های بالینی به آن توجه شود.
منابع :
NIH Office of Dietary Supplements – Biotin
Harvard Health – Biotin and Lab Testing
No. 119
۰۴/۰۲