فیبروم‌های رحمی (میوم یا لیومیوم) توده‌های عضلانی خوش‌خیم هستند که روی دیواره یا داخل رحم رشد می‌کنند. اغلب فیبروم‌ها بی‌خطرند، اما در برخی موارد می‌توانند باعث خونریزی شدید یا درد ناگهانی شوند. گاهی عوارض نادری رخ می‌دهد که شبیه به «ترکیدن فیبروم» یا پارگی ناگهانی است و نیاز به رسیدگی فوری دارد. آشنایی با علائم هشدار و اقدامات اورژانسی می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.
فیبروم رحم چیست و چه زمانی خطرناک می‌شود؟
-
فیبروم‌ها معمولاً خوش‌خیم‌اند اما بسته به اندازه، تعداد و محل قرارگیری می‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند.
-
شایع‌ترین علائم عبارت‌اند از: خونریزی شدید قاعدگی، طولانی شدن پریود، درد یا فشار لگنی، تکرر ادرار و درد هنگام نزدیکی.
-
خونریزی شدید گاهی به کم‌خونی منجر می‌شود و ممکن است نیاز به درمان دارویی یا حتی مداخلات جراحی پیدا کند.
ترکیدن فیبروم رحم
اصطلاح «ترکیدن فیبروم» از نظر پزشکی دقیق نیست؛ اما چند عارضه نادر می‌تواند حالتی شبیه پارگی و نیازمند اقدام اورژانسی ایجاد کند:
-
خونریزی داخل شکم (هموپریتونئوم): به دلیل پاره‌شدن رگ‌های سطحی فیبروم، همراه با درد ناگهانی و افت فشار خون.
-
پیچ‌خوردگی فیبروم پایه‌دار (تورسین): موجب قطع خون‌رسانی و درد شدید شکمی می‌شود.
-
دژنراسیون فیبروم (به‌ویژه قرمز): با درد شدید، تب خفیف و حساسیت موضعی همراه است و در بارداری شایع‌تر رخ می‌دهد.
-
دفع فیبروم زیرمخاطی: بیرون‌زدگی ناگهانی فیبروم داخل رحم که با خونریزی شدید و درد همراه است.
-
پیومیوم (عفونت فیبروم): عارضه‌ای بسیار نادر اما خطرناک که می‌تواند به سپسیس و حتی پارگی ناشی از عفونت منجر شود.
علائم هشدار که نیاز به مراجعه فوری دارند
-
خونریزی واژینال شدید (خیس شدن بیش از یک نوار یا تامپون در هر ساعت برای چند ساعت متوالی)
-
درد ناگهانی و شدید شکم یا لگن که با مسکن معمولی کنترل نمی‌شود
-
ضعف، سرگیجه، غش، رنگ‌پریدگی یا تب و لرز
-
هرگونه خونریزی غیرمعمول در بارداری یا پس از یائسگی
اقدامات فوری تا رسیدن به اورژانس
-
در صورت خونریزی یا درد ناگهانی، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.
-
استراحت کنید و پاها را کمی بالا بیاورید.
-
علائم (شروع درد، شدت خونریزی، داروهای مصرفی) را یادداشت کنید.
-
اگر باردار هستید یا احتمال بارداری وجود دارد، حتماً اطلاع دهید.
تشخیص و درمان در اورژانس
-
معاینه لگنی و بررسی علائم حیاتی
-
آزمایش خون (CBC) برای بررسی کم‌خونی
-
آزمایش بارداری در زنان در سنین باروری
-
سونوگرافی رحم و لگن برای بررسی فیبروم و خونریزی
درمان بر اساس شدت و علت:
-
پایدارسازی بیمار (سرم، داروهای مسکن، انتقال خون در صورت نیاز)
-
کنترل خونریزی شدید با دارو (مانند ترانکسامیک اسید یا روش‌های هورمونی)
-
در موارد خاص: میومکتومی (برداشتن فیبروم)، آمبولیزاسیون شریان رحمی یا روش‌های نوین مثل رادیوفرکوئنسی و اولتراسوند متمرکز
چگونه خطر عوارض فیبروم را کاهش دهیم؟
-
در صورت داشتن علائم خفیف، پیگیری منظم و کنترل کم‌خونی کافی است.
-
در علائم متوسط تا شدید، باید با متخصص زنان درباره گزینه‌های درمانی مناسب مشورت کرد.
-
هرگونه خونریزی غیرمعمول یا درد ناگهانی را جدی بگیرید و سریع اقدام کنید.
پرسش‌های متداول (FAQ)
۱) از کجا بفهمم درد فیبروم اورژانسی است؟
هر درد ناگهانی و شدید شکمی یا لگنی، به‌ویژه همراه با خونریزی زیاد یا علائمی مثل تب و غش، اورژانسی محسوب می‌شود.
۲) آیا فیبروم‌ها سرطانی می‌شوند؟
فیبروم‌ها تقریباً همیشه خوش‌خیم‌اند. سرطان نادر «لیومیوسارکوم» ارتباط مستقیمی با فیبروم ندارد.
۳) اگر خونریزی‌ام خیلی شدید شد چه کنم؟
اگر در هر ساعت بیش از یک نوار بهداشتی کاملاً خیس شود، باید سریع به اورژانس مراجعه کنید.
۴) آیا همه موارد فیبروم نیاز به جراحی دارند؟
خیر. بیشتر موارد با دارو یا روش‌های کم‌تهاجمی کنترل می‌شوند. جراحی برای موارد پیچیده یا مقاوم انجام می‌شود.
جمع‌بندی
«ترکیدن فیبروم رحم» اصطلاحی عامیانه برای چند عارضه نادر و خطرناک مانند خونریزی داخل شکم، پیچ‌خوردگی فیبروم یا عفونت شدید است. این وضعیت‌ها می‌توانند با درد ناگهانی و خونریزی همراه شوند و به مداخله فوری نیاز دارند. شناخت علائم هشدار و مراجعه به‌موقع به اورژانس می‌تواند جان بیمار را نجات دهد.
❗ هشدار: این مطلب فقط جنبه آموزشی دارد و جایگزین معاینه پزشکی نیست. در صورت بروز علائم هشدار، بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید.
منبع :
Uterine fibroids – Symptoms and causes. Available at: Mayo Clinic
No. 12
۰۴/۰۶