قبل از آزمایش چه گیاهانی را نباید مصرف کرد؟
امروزه بسیاری از افراد از داروهای گیاهی برای بهبود خلق‌وخو، کاهش استرس، تقویت انرژی یا درمان دردهای مزمن استفاده می‌کنند. اما آنچه کمتر شناخته شده، تداخل برخی گیاهان دارویی با نتایج آزمایش‌های پزشکی است. این تداخل ممکن است باعث خطای تشخیصی، نتایج کاذب یا حتی درمان اشتباه شود.
در این مقاله بررسی می‌کنیم کدام گیاهان معروف با آزمایش‌های خونی یا تصویربرداری تداخل دارند و چه اقداماتی باید پیش از آزمایش انجام شود.
گیاهان دارویی رایج که در نتایج آزمایش اختلال ایجاد می‌کنند
| گیاه دارویی | نوع تداخل آزمایشگاهی |
|---|---|
| جینکو بیلوبا | افزایش زمان خونریزی، اختلال در PT، INR، BT |
| جینسینگ | کاهش کاذب قند خون، تداخل با HbA1c، اختلال در هورمون‌های استرس |
| سیر (دوز بالا) | اثر ضدانعقادی، تداخل با تست پلاکت و انعقاد |
| خارمریم | تغییر سطح آنزیم‌های کبدی (AST، ALT، ALP)، کاهش بیلی‌روبین |
| زردچوبه | کاهش CRP، اختلال در تست‌های انعقادی و آنزیم‌های کبدی |
| سنبل‌الطیب | تغییر هورمون‌های استرس، اختلال در تست‌های روان‌پزشکی |
| چای سبز | کاهش INR، تداخل با وارفارین به‌علت ویتامین K |
| علف چای | کاهش اثربخشی داروها، تداخل با تست تیروئید و سیستم ایمنی |
کدام آزمایش‌ها بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند؟
| نوع آزمایش | گیاهان مؤثر | تأثیر احتمالی در نتیجه |
|---|---|---|
| تست‌های انعقادی | جینکو، سیر، جینسینگ، زردچوبه | افزایش یا کاهش PT، INR، BT |
| تست‌های کبدی | خارمریم، زردچوبه | تغییر در ALT، AST، ALP، بیلی‌روبین |
| قند خون و HbA1c | جینسینگ، دارچین | کاهش کاذب قند یا HbA1c |
| تست‌های تیروئیدی | علف چای | کاهش اثربخشی داروهای تیروئید، اختلال در TSH، FT4 |
| هورمون‌های استرس | سنبل‌الطیب، جینسینگ | نوسان کورتیزول، پرولاکتین، ACTH |
| اثربخشی داروهای درمانی | چای سبز، علف چای | کاهش اثر داروهای ضدانعقاد، ضدویروس، اعصاب |
توصیه‌های مهم قبل از آزمایش در صورت مصرف داروهای گیاهی
-
حتماً پزشک و آزمایشگاه را از مصرف هر نوع مکمل گیاهی آگاه کنید
-
بعضی گیاهان باید حداقل ۵ تا ۷ روز قبل از آزمایش یا جراحی قطع شوند
-
از مصرف خودسرانه گیاهان دارویی در دوران بررسی‌های پزشکی پرهیز شود
-
در بیماران پرخطر (دیابتی، قلبی، کبدی یا مصرف‌کننده وارفارین) بررسی دقیق‌تر توصیه می‌شود
پرسش‌های پرتکرار (FAQ)
آیا چای‌های گیاهی هم خطر دارند؟
در مصرف معمول خیر. اما عصاره‌ها یا مصرف دوز بالا می‌تواند تداخل ایجاد کند.
آیا می‌توان مکمل گیاهی را با فاصله از آزمایش مصرف کرد؟
بله، در تست‌های حساس بهتر است ۳ تا ۵ روز فاصله رعایت شود (با نظر پزشک).
آیا مکمل‌های طبیعی هم نتایج آزمایش را تغییر می‌دهند؟
بله. بسیاری از قرص‌های گیاهی لاغری، حافظه یا انرژی با تست‌های آزمایشگاهی تداخل دارند.
جمع‌بندی
بسیاری از گیاهان دارویی می‌توانند به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم نتایج آزمایش‌های پزشکی را دستخوش تغییر کنند. این موضوع می‌تواند به تشخیص‌های اشتباه یا درمان‌های نادرست منجر شود.
اگر داروی گیاهی مصرف می‌کنید، قبل از انجام هر آزمایش، پزشک و آزمایشگاه را مطلع کنید تا از خطای تشخیصی جلوگیری شود.
آگاهی شما، ایمنی درمانتان را تضمین می‌کند.
منابع :
FDA – Dietary Supplements and Lab Testing
Cleveland Clinic – Herbal Remedies and Medical Testing
No. 62
۰۴/۰۴