دریافت جواب آزمایش

دلایل بالا یا پایین بودن hs-CRP چیست؟ تفسیر کامل آزمایش hs-CRP

دسته بندی مقالات

تازه‌ترین مطالب

پربازدیدترین‌ها

hs-CRP (High-sensitivity C-Reactive Protein) یکی از شاخص‌های بسیار حساس التهاب در بدن است که مقدار آن حتی در مراحل اولیه التهاب نیز قابل‌تشخیص می‌باشد.

این پروتئین توسط کبد ساخته می‌شود و زمانی افزایش پیدا می‌کند که در بدن التهابی خفیف تا شدید — حتی بدون علائم واضح — وجود داشته باشد.

آزمایش hs-CRP به‌ویژه برای ارزیابی خطر بیماری‌های قلبی و سکته مغزی به کار می‌رود؛ زیرا نشان‌دهنده التهاب مزمن در دیواره رگ‌هاست که زمینه‌ساز ایجاد پلاک چربی (آترواسکلروزیس) و گرفتگی عروق است.

محدوده نرمال hs-CRP در آزمایش خون

بر اساس راهنمای آزمایشگاهی، تفسیر نتایج hs‑CRP به صورت زیر است:

سطح hs‑CRP (mg/L) تفسیر بالینی
کمتر از ۱ خطر پایین بیماری قلبی
۱ تا ۳ خطر متوسط
بیشتر از ۳ خطر بالا (التهاب مزمن یا خطر قلبی عروقی افزایش‌یافته)
بیش از ۱۰ احتمال عفونت یا التهاب حاد (نباید برای ارزیابی قلبی استفاده شود)

دلایل بالا بودن hs‑CRP

افزایش hs‑CRP معمولاً به معنای وجود التهاب در بدن است؛ ولی منشأ آن می‌تواند بسیار متفاوت باشد. مهم‌ترین دلایل افزایش عبارت‌اند از:

۱. التهاب مزمن در عروق قلبی (آترواسکلروز)

التهاب مداوم دیواره شریان‌ها باعث تجمع چربی و رسوب کلسترول می‌شود.

hs‑CRP بالا در این موارد با افزایش خطر حمله قلبی، آنژین و سکته مغزی همراه است، حتی اگر سایر آزمایش‌ها (مانند کلسترول) طبیعی باشند.

۲. عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی

عفونت‌های حاد مانند:

  • ذات‌الریه (پنومونی)
  • عفونت ادراری یا کلیوی
  • عفونت‌های پوستی و آبسه‌ها

می‌توانند سطح hs‑CRP را تا چندین برابر افزایش دهند.

۳. بیماری‌های خودایمنی و التهابی مزمن

در بیماری‌هایی مثل:

  • آرتریت روماتوئید (Rheumatoid Arthritis)
  • لوپوس (SLE)
  • بیماری التهابی روده (کرون یا کولیت اولسراتیو)

سطح hs‑CRP به طور پایدار بالا می‌ماند.

۴. چاقی و سبک زندگی ناسالم

چربی احشایی در ناحیه شکم خود منبع تولید مواد التهابی است. در افراد چاق، حتی بدون بیماری واضح، hs‑CRP معمولاً بالاتر از حد طبیعی است.

۵. مصرف سیگار، الکل یا رژیم پرچرب

مصرف دخانیات و چربی‌های اشباع، التهاب سیستمیک خفیفی ایجاد کرده و باعث افزایش hs‑CRP می‌شود.

۶. مقاومت به انسولین و دیابت نوع ۲

در دیابت کنترل‌نشده، التهاب مزمن عروقی افزایش می‌یابد و hs‑CRP به‌عنوان شاخص خطر قلبی بالا می‌رود.

۷. سایر علل کمتر شایع

  • سرطان‌ها (به‌ویژه لنفوم و سرطان کبد یا ریه)
  • اختلالات کلیوی مزمن
  • بارداری (به‌خصوص در ماه سوم)
  • جراحی یا آسیب‌های بسیار شدید بافتی

 

دلایل پایین بودن hs‑CRP

پایین بودن hs‑CRP به‌طور معمول نشانه خوبی است، زیرا به معنی نبود التهاب قابل‌توجه است.

با این حال، در موارد خاص، سطح پایین می‌تواند ناشی از عوامل غیرطبیعی باشد:

۱. سلامت عمومی بدن

در افراد سالم، ورزشکار و غیرسیگاری، سطح hs‑CRP معمولاً پایین است (زیر ۱ mg/L).

۲. درمان موفق بیماری‌ها

درمان عفونت یا کنترل بیماری التهابی می‌تواند سطح hs‑CRP را به تدریج به محدوده طبیعی بازگرداند.

۳. مصرف داروهای ضدالتهاب

داروهایی مانند آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن، کورتون‌ها یا استاتین‌ها (داروهای کاهش‌دهنده چربی خون) سطح CRP را کاهش می‌دهند.

۴. بیماری‌های کبدی پیشرفته

در نارسایی شدید کبد، توان تولید CRP کاهش می‌یابد و سطح hs‑CRP ممکن است به‌طور غیرواقعی پایین ظاهر شود.

۵. کمبود پروتئین یا سوءتغذیه

تولید CRP به وجود اسیدهای آمینه نیاز دارد. سوءتغذیه و کمبود مواد پروتئینی باعث کاهش سطح آن می‌شود.

تحلیل همبستگی hs‑CRP با سایر شاخص‌ها

شاخص آزمایشگاهی تفسیر همراه با hs‑CRP
hs‑CRP ↑ + LDL بالا افزایش خطر بیماری عروق کرونر و سکته مغزی
hs‑CRP ↑ + ESR ↑ التهاب فعال (خودایمنی یا عفونت مزمن)
hs‑CRP ↑ + تری‌گلیسیرید بالا التهاب متابولیک یا سندرم متابولیک
hs‑CRP بسیار بالا (>10) اغلب نشان‌دهنده عفونت حاد یا التهاب شدید است

چگونه می‌توان hs‑CRP را کاهش داد؟

درمان علت اصلی

نخست باید منبع التهاب مشخص و درمان شود (عفونت، اختلال ایمنی، چاقی، قند بالا و غیره).

تغییر سبک زندگی

  • تغذیه ضدالتهاب با محور سبزیجات، میوه، فیبر و ماهی‌های چرب
  • ترک سیگار و محدود کردن الکل
  • فعالیت بدنی منظم (۳۰ دقیقه در روز، ۵ روز در هفته)
  • کاهش وزن در افراد دارای BMI بالا

کنترل عوامل متابولیک

در بیماران قلبی، کنترل دقیق قند خون، فشارخون و کلسترول سبب کاهش پایدار سطح hs‑CRP می‌شود.

چه زمانی باید نگران باشیم؟

  • hs‑CRP بیش از ۳ mg/L در چند آزمایش متوالی
  • hs‑CRP بیشتر از ۱۰ mg/L همراه با تب، درد یا علائم التهابی
  • hs‑CRP بالا همراه با LDL و فشارخون بالا ⇒ خطر جدی قلبی

در این موارد لازم است پزشک بررسی‌های دقیق‌تری انجام دهد.

پرسش‌های متداول (FAQ)

آیا hs‑CRP بالا همیشه نشانه بیماری قلبی است؟

خیر. ممکن است ناشی از عفونت یا التهاب موقت باشد. ولی اگر به‌طور مداوم بالا بماند، خطر بیماری عروق افزایش می‌یابد.

آیا می‌توان با دارو hs‑CRP را پایین آورد؟

بله، در صورت نیاز، پزشک ممکن است از داروهای استاتینی یا ضدالتهاب استفاده کند، اما اصلاح سبک زندگی پایه درمان است.

آیا تغذیه بر hs‑CRP تأثیر دارد؟

قطعاً. رژیم سرشار از فیبر، میوه، سبزی و روغن زیتون سطح hs‑CRP را کاهش می‌دهد، درحالی‌که فست‌فود و گوشت فراوری‌شده آن را بالا می‌برند.

منابع :

 

 

No. 33

۰۴/۰۹

مقالات مرتبط