آلرژی های غذایی (یا آلرژی تأخیری)، یکی از علل شایع و در عین حال کمتر شناخته‌شده مشکلات مزمن گوارشی، پوستی و عصبی است. برخلاف آلرژی‌های کلاسیک که با پاسخ سریع سیستم ایمنی (IgE) همراه هستند، آلرژی‌های پنهان با تأخیر زمانی بروز می‌کنند و اغلب در قالب نفخ، اگزما، خستگی مزمن یا حتی اضطراب ظاهر می‌شوند. به همین دلیل، تشخیص این نوع آلرژی‌ها تنها از طریق تست‌های تخصصی آزمایشگاهی امکان‌پذیر است.
آلرژی های غذایی چیست؟
در آلرژی‌های غذایی، سیستم ایمنی به‌جای پاسخ سریع، واکنشی کند و مزمن از نوع IgG یا IgA ایجاد می‌کند. این پاسخ ممکن است چند ساعت تا چند روز بعد از مصرف غذا رخ دهد و شناسایی آن فقط بر اساس علائم، غیرممکن یا گمراه‌کننده باشد.
علائم شایع آلرژی غذایی
-
نفخ، گاز معده، دل‌دردهای گاه‌وبی‌گاه
-
خستگی مزمن، سردرد یا حالت “مه ذهنی”
-
مشکلات پوستی مانند اگزما یا آکنه
-
التهاب مفاصل یا دردهای عضلانی
-
نوسانات خلقی، تحریک‌پذیری یا اضطراب
روش‌های آزمایشگاهی تشخیص
-
آزمایش IgG اختصاصی مواد غذایی
پرکاربردترین روش برای تشخیص حساسیت‌های تأخیری است. این تست معمولاً بین ۹۰ تا ۲۰۰ ماده غذایی مختلف را بررسی کرده و شدت واکنش بدن به هرکدام را مشخص می‌کند. -
تست ترکیبی IgG/IgA
این روش با حساسیت بالا، واکنش‌های هم‌زمان مخاطی (روده‌ای) و سیستمیک را بررسی می‌کند و در بیماری‌هایی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر، کولیت یا سلیاک بسیار کاربردی است. -
تست ELISA (الایزا)
روش دقیق و کمّی برای اندازه‌گیری میزان آنتی‌بادی IgG علیه غذاهای خاص است که پایه علمی بسیاری از کیت‌های آزمایشگاهی معتبر را تشکیل می‌دهد. -
تست MRT (Mediator Release Test)
با بررسی آزادسازی واسطه‌های التهابی مانند هیستامین، اطلاعات جامعی از واکنش بدن به غذاهای محرک فراهم می‌سازد. این روش برای تشخیص عدم تحمل‌های غذایی پیچیده یا التهابات مزمن مفید است.
کاربرد نتایج در درمان
-
طراحی رژیم غذایی شخصی‌سازی‌شده با حذف غذاهای حساسیت‌زا
-
کاهش التهاب‌های گوارشی و عمومی
-
کمک به درمان سندرم نشت روده (Leaky Gut Syndrome)
-
کاهش علائم پوستی، عصبی یا روانی ناشی از مصرف مزمن مواد غذایی محرک
جمع‌بندی
آلرژی‌های غذایی ممکن است سال‌ها بدون تشخیص باقی بمانند و در قالب علائمی مانند نفخ، التهاب، بی‌قراری یا خستگی مزمن بروز کنند. تست‌های آزمایشگاهی نوین مانند IgG، ELISA یا MRT راهکاری دقیق برای شناسایی این حساسیت‌ها فراهم می‌سازند. مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه برای تفسیر درست نتایج و اجرای مؤثر رژیم حذف، گامی اساسی در بهبود عملکرد گوارشی و تقویت ایمنی بدن است.
پرسش‌های پرتکرار
آیا این تست‌ها صددرصد قطعی هستند؟
خیر. این تست‌ها مکمل بررسی بالینی‌اند و باید با ارزیابی علائم توسط پزشک یا متخصص تغذیه همراه شوند.
چه مدت باید از غذاهای حساسیت‌زا پرهیز کرد؟
معمولاً دوره‌ای بین ۸ تا ۱۲ هفته پیشنهاد می‌شود و پس از آن، آزمون مجدد یا مرحله بازآزمایی صورت می‌گیرد.
آیا تست IgG برای کودکان هم مناسب است؟
بله، اما در سنین پایین نیاز به تفسیر دقیق‌تر و همکاری پزشک کودک دارد.
منابع:
Mayo Clinic – Food Allergy Diagnosis
LabTestsOnline – Allergy Testing Overview
No. 4
۰۴/۰۴
