قرص ایبوپروفن و تأثیر آن بر نتایج آزمایش‌های پزشکی

ایبوپروفن (Ibuprofen) یکی از پرمصرف‌ترین داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) است که برای کاهش درد، التهاب و تب استفاده می‌شود. با وجود فواید درمانی، این دارو می‌تواند بر نتایج برخی آزمایش‌های پزشکی اثر بگذارد و باعث تغییر واقعی یا نتیجه‌ی کاذب شود. شناخت این تأثیرات به بیمار و پزشک کمک می‌کند تا تفسیر درستی از نتایج داشته باشند و از اقدامات غیرضروری جلوگیری شود.

ایبوپروفن چیست و چه کاربردی دارد؟

• تسکین دردهای خفیف تا متوسط (سردرد، دندان‌درد، درد قاعدگی).

• کاهش تب در کودکان و بزرگسالان.

• کنترل التهاب در بیماری‌هایی مانند آرتروز و آسیب‌های عضلانی–اسکلتی.

• مصرف با احتیاط در بیماران قلبی، کلیوی، گوارشی و سالمندان توصیه می‌شود.

تأثیر ایبوپروفن بر نتایج آزمایش‌ها

1. آزمایش‌های کبدی (ALT, AST، آلکالن فسفاتاز):

   • مصرف طولانی یا دوز بالا می‌تواند آنزیم‌های کبدی را افزایش دهد.

   • در موارد نادر، آسیب کبدی جدی با علائم زردی و ادرار تیره گزارش شده است.

2. عملکرد کلیه (کراتینین، BUN، eGFR):

   • ایبوپروفن می‌تواند جریان خون کلیه را کاهش داده و سطح کراتینین یا BUN را بالا ببرد.

   • در بیماران کلیوی این اثر شدیدتر است و نیاز به پایش مداوم دارد.

3. پتاسیم خون:

   • مشابه سایر NSAIDها، خطر هایپرکالمی (افزایش پتاسیم خون) وجود دارد.

   • این اثر بیشتر در بیماران کلیوی یا مصرف‌کنندگان داروهای نگه‌دارنده پتاسیم دیده می‌شود.

4. شمارش کامل خون (CBC):

   • مصرف طولانی ممکن است باعث خونریزی خفیف گوارشی و کاهش هموگلوبین/هماتوکریت شود.

   • در نتیجه کم‌خونی فقر آهن می‌تواند بروز کند.

5. تست خون مخفی مدفوع (FOBT):

   • ایبوپروفن می‌تواند در تست گایاک (gFOBT) باعث مثبت کاذب شود.

   • در روش FIT (ایمونوشیمیایی) معمولاً چنین محدودیتی وجود ندارد.

6. تأثیر بر آزمایش‌های انعقادی:

   • ایبوپروفن خاصیت ضدپلاکتی خفیف دارد و می‌تواند زمان خونریزی را کمی طولانی‌تر کند (اما به‌اندازه آسپیرین قوی نیست).

نکات مهم قبل از انجام آزمایش‌ها

• همیشه به پزشک و آزمایشگاه اطلاع دهید که ایبوپروفن مصرف می‌کنید.

• پیش از gFOBT، معمولاً توصیه می‌شود ۵ تا ۷ روز NSAIDها (از جمله ایبوپروفن) قطع شوند.

• در مصرف طولانی، پزشک ممکن است آزمایش‌های کبد، کلیه، پتاسیم و CBC را دوره‌ای درخواست کند.

• بیماران کلیوی، کبدی یا قلبی باید این دارو را با دوز پایین‌تر و تحت پایش مصرف کنند.

چه کسانی بیشتر در معرض تغییرات آزمایش هستند؟

• سالمندان.

• بیماران با بیماری‌های مزمن کلیوی یا کبدی.

• افرادی که داروهایی مثل لیتیوم، وارفارین یا داروهای افزایش‌دهنده پتاسیم مصرف می‌کنند.

جمع‌بندی 

ایبوپروفن علاوه بر اثرات ضد درد و ضدالتهابی، می‌تواند بر نتایج آزمایش‌هایی مانند آنزیم‌های کبدی، کراتینین، پتاسیم، CBC و خون مخفی مدفوع تأثیر بگذارد. اطلاع‌رسانی به پزشک و آزمایشگاه برای جلوگیری از تفسیر اشتباه ضروری است. تغییر یا قطع دارو باید فقط با مشورت پزشک انجام شود.

پرسش‌های متداول (FAQ)

۱) آیا ایبوپروفن می‌تواند نتیجه تست خون مخفی مدفوع را تغییر دهد؟
بله، در gFOBT ممکن است مثبت کاذب شود. در FIT نیازی به قطع دارو نیست.

۲) مصرف طولانی ایبوپروفن چه اثری دارد؟
می‌تواند آنزیم‌های کبدی، کراتینین و پتاسیم را تغییر دهد و باعث کم‌خونی شود.

۳) آیا باید قبل از آزمایش خون ایبوپروفن را قطع کنم؟
به‌طور کلی نه؛ فقط برای آزمایش‌های خاص مثل gFOBT توصیه می‌شود.

۴) چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر دچار زردی، ادرار تیره، کاهش ادرار، خون در مدفوع یا تنگی‌نفس شدید.

منابع :

Mayo Clinic – Ibuprofen (Oral Route)

Testing.com – Fecal Occult Blood Test (FOBT)

No. 4

۰۴/۰۶