قرص مفنامیک اسید و تأثیر آن بر نتایج آزمایش‌های پزشکی

مفنامیک اسید (Mefenamic Acid) یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) است که بیشتر برای درمان دردهای خفیف تا متوسط، به‌ویژه درد قاعدگی (دیسمنوره) استفاده می‌شود. این دارو مؤثر است، اما می‌تواند بر نتایج برخی آزمایش‌های پزشکی اثر بگذارد؛ هم تغییر واقعی در آزمایش‌ها (مثل افزایش آنزیم‌های کبدی یا اختلال عملکرد کلیه) و هم ایجاد نتایج کاذب در بعضی تست‌ها (مثل خون مخفی مدفوع). آگاهی از این نکات جلوی تفسیر اشتباه و پیگیری غیرضروری را می‌گیرد.

مفنامیک اسید چیست و چه نکات ایمنی دارد؟

• مسکن و ضدالتهاب غیراستروئیدی برای دردهای کوتاه‌مدت (معمولاً کمتر از ۷ روز)، به‌ویژه در قاعدگی.

• مصرف طولانی‌مدت فقط تحت نظر پزشک مجاز است.

• هشدارهای مهم: خطر خونریزی و زخم گوارشی، مشکلات قلبی–عروقی و آسیب کلیوی.

• در سالمندان و افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی یا کلیوی باید با احتیاط مصرف شود.

• پزشک ممکن است در طول درمان، آزمایش‌های دوره‌ای درخواست کند.

مفنامیک اسید چگونه نتایج آزمایش‌ها را تغییر می‌دهد؟

1. آزمایش‌های کبدی (ALT, AST, ALP، بیلی‌روبین):

   • می‌تواند باعث افزایش آنزیم‌های کبدی یا به‌ندرت آسیب کبدی شود.

   • علائم هشدار: زردی پوست/چشم، ادرار تیره، درد سمت راست بالای شکم.

2. عملکرد کلیه (کراتینین، BUN، eGFR):

   • NSAIDها با کاهش جریان خون کلیه، خطر افزایش کراتینین و آسیب کلیوی را بالا می‌برند.

   • در بیماران کلیوی، پایش آزمایشگاهی ضروری است.

3. پتاسیم خون:

   • ممکن است باعث هایپرکالمی شود حتی در افرادی بدون نارسایی کلیه.

   • مکانیسم: مهار سیستم رنین–آلدوسترون.

4. تست خون مخفی مدفوع (FOBT):

   • در روش گایاک (gFOBT): احتمال مثبت کاذب وجود دارد؛ معمولاً توصیه می‌شود NSAIDها حدود ۷ روز قبل قطع شوند.

   • در روش FIT (ایمونوشیمیایی): تحت تأثیر NSAIDها نیست و نیازی به پرهیز دارویی/غذایی ندارد.

5. شمارش خون (CBC) و ذخایر آهن:

   • خونریزی خفیف گوارشی ناشی از NSAIDها می‌تواند باعث کم‌خونی فقر آهن شود.

6. تداخل با لیتیوم:

   • NSAIDها دفع لیتیوم را کم کرده و سطح خونی آن را بالا می‌برند.

   • پزشک معمولاً سطح لیتیوم را پایش می‌کند و ممکن است دوز دارو تنظیم شود.

پیش از انجام آزمایش‌ها چه باید کرد؟ (چک‌لیست عملی)

• نام دارو، دوز و زمان آخرین مصرف را به پزشک و آزمایشگاه اطلاع دهید.

• در صورت داشتن gFOBT، با نظر پزشک حدود ۷ روز پیش از نمونه‌گیری مصرف NSAID را قطع کنید.

• اگر قطع دارو ممکن نیست، از پزشک درباره استفاده از تست FIT سؤال کنید.

• در مصرف طولانی یا پرخطر، ممکن است پایش دوره‌ای آنزیم‌های کبدی، کراتینین/eGFR، پتاسیم، CBC/فریتین لازم باشد.

• در مصرف هم‌زمان با لیتیوم، پایش نزدیک سطح دارو ضروری است.

چه کسانی بیشتر در معرض تغییرات آزمایش هستند؟

• سالمندان،

• بیماران کلیوی یا کبدی،

• افراد با فشار خون بالا یا بیماری قلبی،

• کسانی که داروهایی مثل لیتیوم مصرف می‌کنند.

جمع‌بندی 

• مفنامیک اسید می‌تواند آنزیم‌های کبدی را افزایش دهد و بر عملکرد کلیه و پتاسیم خون اثر بگذارد.

• در آزمایش gFOBT احتمال مثبت کاذب وجود دارد؛ اما FIT معمولاً تحت‌تأثیر نیست.

• در مصرف هم‌زمان با لیتیوم، سطح خونی آن ممکن است بالا برود و نیاز به پایش دقیق دارد.

• پیش از انجام هر آزمایشی، همیشه پزشک و آزمایشگاه را از مصرف مفنامیک اسید مطلع کنید.

پرسش‌های متداول (FAQ)

۱) آیا مفنامیک اسید باعث مثبت کاذب در تست خون مخفی مدفوع می‌شود؟
بله، در gFOBT این امکان وجود دارد. اما FIT معمولاً تحت‌تأثیر نیست.

۲) آیا این دارو می‌تواند آنزیم‌های کبدی را بالا ببرد؟
بله؛ افزایش ALT/AST گزارش شده است و باید در صورت علائم هشدار، بررسی فوری انجام شود.

۳) چه آزمایش‌هایی باید هنگام مصرف طولانی مفنامیک اسید پایش شوند؟
LFT (آنزیم‌های کبدی)، کراتینین/eGFR، پتاسیم و در صورت نیاز CBC/فریتین.

۴) اگر لیتیوم مصرف می‌کنم چه کنم؟
NSAIDها سطح لیتیوم را بالا می‌برند؛ پزشک ممکن است دوز را تغییر دهد یا دارو را جایگزین کند.

۵) اگر نتوانم NSAID را قبل از gFOBT قطع کنم چه کنم؟
با پزشک درباره جایگزینی یا انتخاب تست FIT مشورت کنید.

منابع :

Mayo Clinic – Mefenamic Acid (Oral Route)

MedlinePlus – Mefenamic Acid

No. 2

۰۴/۰۶