مصرف کراتین و تفسیر آزمایش کراتینین: بایدها و نبایدها برای ورزشکاران

کراتین یکی از پرکاربردترین مکمل‌های ورزشی در میان بدنسازان و ورزشکاران است که به افزایش قدرت، توده عضلانی و عملکرد ورزشی کمک می‌کند. با این حال، یکی از نگرانی‌های رایج در مصرف‌کنندگان کراتین، افزایش سطح کراتینین خون در آزمایش‌های پزشکی است؛ موضوعی که می‌تواند باعث برداشت نادرست از سلامت کلیه‌ها شود.

 تفاوت کراتین و کراتینین چیست؟

• کراتین (Creatine): ترکیبی طبیعی است که در کبد، کلیه و پانکراس تولید می‌شود و در عضلات ذخیره می‌گردد تا در تولید انرژی نقش داشته باشد.

• کراتینین (Creatinine): محصول نهایی متابولیسم کراتین است که از عضلات وارد خون می‌شود و توسط کلیه‌ها از طریق ادرار دفع می‌گردد.

• آزمایش کراتینین خون یکی از شاخص‌های رایج برای بررسی عملکرد کلیه‌ها است.

 آیا مصرف کراتین باعث افزایش کراتینین می‌شود؟

✅ بله، اما معمولاً بدون آسیب کلیوی واقعی.

• مصرف مکمل کراتین باعث افزایش ذخیره آن در عضله می‌شود.

• در نتیجه، مقدار بیشتری کراتین به کراتینین‌تبدیل می‌شود.

• این افزایش اغلب جزئی، موقتی و بی‌خطر است.

❗ مشکل زمانی ایجاد می‌شود که پزشک از مصرف مکمل اطلاع نداشته باشد و افزایش کراتینین را به‌اشتباه نشانه نارسایی کلیه بداند.

عملکرد واقعی کلیه در مصرف‌کنندگان کراتین

برای ارزیابی دقیق‌تر عملکرد کلیه در این افراد، توصیه می‌شود:

• استفاده از تست‌های دقیق‌تر و مکمل مانند:

  • eGFR: برآورد نرخ فیلتراسیون گلومرولی

  • Cystatin C: مستقل از توده عضلانی یا مکمل‌ها

  • BUN (نیتروژن اوره خون): مکمل خوبی برای تفسیر کراتینین

 چه زمانی افزایش کراتینین نگران‌کننده است؟

در صورت وجود هم‌زمان علائم زیر با افزایش کراتینین، باید بررسی دقیق‌تری انجام شود:

• تورم اندام‌ها یا صورت

• کاهش حجم یا دفعات ادرار

• افزایش فشار خون

• کاهش eGFR و افزایش BUN

توصیه‌های مهم برای ورزشکاران و پزشکان

• مصرف‌کنندگان کراتین باید پزشک و آزمایشگاه را از مصرف مکمل مطلع کنند.

• کراتینین نباید به‌تنهایی تفسیر شود؛ تفسیر باید با توجه به علائم و تست‌های تکمیلی باشد.

• در صورت نیاز به بررسی دقیق‌تر عملکرد کلیه، از تست‌های Cystatin C، eGFR، Microalbuminuria استفاده شود.

• مصرف کراتین باید با دوز توصیه‌شده و تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه ورزشی انجام شود، به‌ویژه در افرادی با سابقه بیماری کلیوی.

جمع‌بندی

مصرف مکمل کراتین ممکن است باعث افزایش جزئی و بی‌خطر کراتینین در خون شود، اما این افزایش معمولاً نشانه‌ی آسیب کلیوی نیست. برای ارزیابی دقیق عملکرد کلیه در ورزشکاران یا بدنسازان، باید از تست‌های تکمیلی استفاده کرد و پزشک باید از مصرف مکمل مطلع باشد. تفسیر درست و علمی نتایج آزمایش می‌تواند از بروز تشخیص نادرست و نگرانی‌های غیرضروری جلوگیری کند.

 منابع :

NIH – Effects of Creatine Supplementation on Renal Function: A Systematic Review

No. 40

۰۴/۰۴