ویتامینD که اغلب به‌عنوان “ویتامین آفتاب” شناخته می‌شود، نقش بسیار فراتر از تقویت استخوان دارد. این ویتامین برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی، هورمونی و تولیدمثلی در زنان ضروری است. با توجه به شیوع بالای کمبود ویتامین D در بین زنان، شناخت تأثیرات آن می‌تواند به پیشگیری از بسیاری از بیماری‌های زنانه کمک کند.
پیشگیری از پوکی استخوان و شکستگی
-
ویتامینD به جذب کلسیم در روده و تنظیم سطح آن در خون کمک می‌کند.
-
پس از یائسگی، کاهش استروژن باعث افزایش خطر پوکی استخوان در زنان می‌شود.
مکمل ویتامینD همراه با کلسیم می‌تواند خطر شکستگی‌های لگن و ستون فقرات را تا ۳۰٪ کاهش دهد.
کمک به تنظیم چرخه قاعدگی و باروری
-
ویتامین D در تنظیم ترشح هورمون‌های جنسی و عملکرد تخمدان نقش کلیدی دارد.
-
سطح کافی آن به تخمک‌گذاری منظم و بهبود نتایج IVF کمک می‌کند.
در زنان مبتلا به PCOS، ویتامین D باعث تنظیم قاعدگی و کاهش مقاومت به انسولین می‌شود.
کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های زنانه
-
این ویتامین خاصیت ضدالتهابی، ضدتکثیر سلولی و تحریک تمایز سلولی دارد.
-
مطالعات نشان می‌دهند که کمبود ویتامین D با افزایش خطر سرطان‌های سینه، تخمدان و آندومتر مرتبط است.
مصرف کافی ویتامین D ممکن است عامل محافظتی طبیعی در برابر برخی سرطان‌ها باشد.
کاهش درد قاعدگی و آندومتریوز
-
ویتامینD می‌تواند تولید پروستاگلاندین‌ها را مهار کند که نقش مهمی در درد قاعدگی دارند.
-
زنان با سطح پایین ویتامین D معمولاً دچار دیسمنوره شدیدتر هستند.
مکمل ویتامینD می‌تواند شدت درد را کاهش دهد.
پیشگیری از افسردگی و اختلالات خلقی
-
گیرنده‌های ویتامین D در نواحی مختلف مغز وجود دارند.
-
کمبود آن باعث اختلال در تنظیم سروتونین و خلق‌وخو می‌شود.
مصرف ویتامین D به‌ویژه در دوران بارداری، یائسگی یا پس از زایمان برای پیشگیری از افسردگی مفید است.
نقش حیاتی در دوران بارداری و رشد جنین
-
ویتامین D در رشد استخوان، مغز و ایمنی جنین مؤثر است.
-
کمبود آن با افزایش خطر پره‌اکلامپسی، دیابت بارداری، زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد همراه است.
تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از عفونت‌ها
-
ویتامین D با فعال‌سازی سلول‌های ایمنی ذاتی و تطبیقی، خطر ابتلا به عفونت‌های مکرر واژینال، ادراری و حتی تنفسی را کاهش می‌دهد.
پرسش‌های متداول
سطح نرمال ویتامین D چقدر است؟
بین ۳۰ تا ۵۰ نانوگرم در میلی‌لیتر سطح سرمی ۲۵(OH)D طبیعی در نظر گرفته می‌شود.
منابع خوب ویتامین D چیست؟
-
نور خورشید (۱۰ تا ۲۰ دقیقه در روز بدون ضدآفتاب)
-
ماهی‌های چرب، زرده تخم‌مرغ، شیر و لبنیات غنی‌شده
-
مکمل‌ها (با تجویز پزشک)
آیا مصرف زیاد ویتامین D خطرناک است؟
بله. دوز بالای طولانی‌مدت ممکن است باعث افزایش کلسیم خون، سنگ کلیه و آسیب کلیوی شود.
جمع‌بندی
ویتامین D از ستون‌های اصلی سلامت زنان است؛ از تقویت استخوان‌ها و ایمنی گرفته تا تنظیم چرخه قاعدگی و کاهش افسردگی. با غربالگری منظم سطح ویتامین D و دریافت منابع طبیعی یا مکمل‌ها، می‌توان بسیاری از بیماری‌های زنانه را پیشگیری یا مدیریت کرد.
منابع :
Harvard Health – Vitamin D and Disease Prevention
NIH – Office of Dietary Supplements – Vitamin D Fact Sheet
No. 97
۰۴/۰۴
