نرمی استخوان یا استئومالاسی در بزرگسالان یکی از بیماری‌های خاموشی است که اغلب بدون علائم واضح بروز می‌کند و تا زمان وقوع شکستگی‌های استخوانی، فرد متوجه وجود آن نمی‌شود. در این مقاله تلاش کرده‌ایم اطلاعات کامل و دقیقی درباره نشانه‌ها، علل، روش‌های پیشگیری و درمان این بیماری ارائه دهیم.
نرمی استخوان چیست؟
استخوان‌های بدن به‌طور پیوسته در حال بازسازی هستند؛ یعنی بخش‌های آسیب‌دیده یا فرسوده تخریب شده و با بافت‌های تازه جایگزین می‌شوند. اگر این روند به‌درستی پیش نرود و سرعت تولید استخوان جدید با سرعت تخریب آن هماهنگ نباشد، استخوان‌ها به‌تدریج ضعیف و نرم می‌شوند. شیوع این اختلال در میان بزرگسالان، به‌ویژه در زنان با نژاد آسیایی و سفید، بیشتر گزارش شده است.
علائم نرمی استخوان در بزرگسالان
- شکستگی‌های ناگهانی: یکی از شایع‌ترین نشانه‌ها، شکستگی‌های بدون دلیل واضح، مانند شکستگی هنگام عطسه یا قدم زدن است.
- کوتاه شدن قد: در اثر فشردگی مهره‌ها ممکن است قد افراد کاهش یابد.
- کمردرد یا گردن‌درد: نرمی استخوان می‌تواند باعث دردهای مداوم در ناحیه ستون فقرات شود.
- ضعف ناخن‌ها: شکنندگی غیرطبیعی ناخن‌ها ممکن است هشدار اولیه‌ای برای این بیماری باشد.
- عقب‌نشینی لثه‌ها: تحلیل استخوان فک می‌تواند منجر به عقب رفتن لثه‌ها شود.
- گوژپشتی یا خمیدگی ستون فقرات: نرمی استخوان در موارد پیشرفته می‌تواند منجر به انحنای غیرطبیعی ستون فقرات شود.
دلایل بروز نرمی استخوان در بزرگسالان
- افزایش سن: با بالا رفتن سن، فرآیند جایگزینی استخوان کندتر شده و استخوان‌ها ضعیف می‌شوند.
- نژاد و ساختار استخوانی: زنان آسیایی و سفیدپوست با تراکم استخوان کمتر، بیشتر در معرض این بیماری هستند.
- سابقه خانوادگی: داشتن والدین مبتلا به نرمی استخوان یا پوکی استخوان، ریسک ابتلا را افزایش می‌دهد.
- کاهش سطح استروژن و تستوسترون: در دوران یائسگی یا کهولت سن، کاهش هورمون‌های جنسی باعث تحلیل استخوان می‌شود.
- تغذیه نامناسب: کمبود مزمن کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی از عوامل اصلی ضعف استخوان‌ها است.
- مصرف برخی داروها: داروهای ضدتشنج، داروهای ضد سرطان، داروهای درمان پرکاری تیروئید و افسردگی، می‌توانند جذب کلسیم را مختل کنند.
- مصرف الکل و سیگار: سبک زندگی ناسالم نقش مؤثری در افزایش خطر ابتلا دارد.
آیا نرمی استخوان خطرناک است؟
بله، این بیماری در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع، می‌تواند باعث شکستگی‌های دردناک و اختلال در عملکرد استخوان‌هایی شود که نقش کلیدی در حرکت یا محافظت از اندام‌ها دارند. از آنجا که علائم آن معمولاً دیر بروز می‌کند، توصیه می‌شود افراد پرخطر (بالای ۴۵ سال، کم‌تحرک، با سابقه خانوادگی یا تغذیه ضعیف) برای غربالگری اقدام کنند.
راه‌های پیشگیری از نرمی استخوان
- ورزش منظم: فعالیت‌های هوازی و قدرتی مثل پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، ایروبیک و وزنه‌برداری به حفظ تراکم استخوان کمک می‌کنند.
- رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D: مصرف لبنیات، سبزی‌های برگ‌دار، ماهی‌های چرب، زرده تخم‌مرغ و جگر اهمیت زیادی دارد.
- دوری از دخانیات و الکل: ترک سیگار و مصرف الکل به‌طور مستقیم به بهبود سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند.
- نور خورشید: قرار گرفتن در معرض آفتاب ملایم به بدن در ساخت ویتامین D کمک می‌کند.
درمان نرمی استخوان در بزرگسالان
با تشخیص پزشک، بسته به شدت بیماری، گزینه‌های درمانی مختلفی وجود دارد:
- داروهای هورمونی مانند رالوکسیفن: برای تنظیم سطح استروژن در زنان یائسه.
- کلسی‌تونین: هورمونی مصنوعی برای درمان شکستگی‌های ستون فقرات.
- بیس‌فسفونات‌ها: برای جلوگیری از تخریب بیشتر استخوان‌ها.
- پرولیا (Denosumab): دارویی تزریقی برای افزایش تراکم استخوان، با تأثیر قوی ولی عوارض احتمالی.
- آنابولیک‌ها: برای تحریک ساخت استخوان‌های جدید، مخصوصاً در زنان بالای ۴۵ سال.
همچنین استفاده از مکمل‌های ویتامین D، کلسیم و داروهای گیاهی با تأیید پزشک می‌تواند به درمان کمک کند.
نتیجه‌گیری
نرمی استخوان در بزرگسالان بیماری‌ای خاموش اما جدی است که می‌تواند کیفیت زندگی را به‌طور چشمگیری کاهش دهد. خوشبختانه با داشتن سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب، فعالیت بدنی منظم و پیگیری‌های پزشکی، می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد یا روند پیشرفت آن را کنترل نمود.
منابع: