برخی از زنان در ماه‌های پایانی بارداری دچار خارش شدید پوست، به‌ویژه در دست‌ها و پاها می‌شوند. یکی از دلایل مهم این خارش، کلستاز داخل کبدی بارداری است؛ عارضه‌ای که به دلیل اختلال در جریان صفرا در کبد ایجاد شده و می‌تواند هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک باشد. در این مقاله به بررسی کلستازیس بارداری میپردازیم.
علت کلستازیس بارداری چیست؟
در دوران بارداری، به‌ویژه در سه‌ماهه سوم، سطح برخی از هورمون‌ها افزایش می‌یابد. این افزایش هورمونی می‌تواند موجب کاهش یا توقف جریان صفرا از کبد به روده شود. تجمع صفرا در کبد باعث افزایش سطح اسیدهای صفراوی در خون می‌شود که به‌صورت خارش بروز می‌کند.
چه کسانی بیشتر در معرض کلستاز بارداری هستند؟
شیوع این بیماری بسته به جمعیت، بین ۱ تا ۱۰ مورد در هر ۱۰۰۰ بارداری است. اما احتمال بروز آن در این گروه‌ها بیشتر است:
- زنان باردار با بارداری چندقلویی
- مادران دارای سابقه بیماری کبدی
- کسانی که مادر یا خواهرشان دچار کلستازیس شده‌اند
تشخیص کلستازیس چگونه انجام می‌شود؟
مهم‌ترین آزمایش برای تشخیص این بیماری، تست Total Bile Acid (TBA) است که با نمونه خون انجام می‌شود.
✅ توصیه می‌شود بیمار ناشتا باشد تا نتیجه دقیق‌تری به دست آید.
علائم کلستاز بارداری
- خارش شدید پوست (معمولاً در کف دست و پا)
- ادرار پررنگ
- خستگی، کاهش اشتها یا احساس افسردگی
برخی علائم کمتر شایع نیز شامل زردی پوست و چشم‌ها، درد در سمت راست شکم و حالت تهوع هستند.
اثرات کلستازیس بر جنین
کلستاز بارداری ممکن است با افزایش خطر عوارضی برای جنین همراه باشد، از جمله:
- زایمان زودرس
- دستگاه تنفسی نارسا (دیسترس جنینی)
- افزایش احتمال مرگ داخل رحمی
بنابراین، پیگیری دقیق و پایش تکامل ریه‌های جنین در این مادران اهمیت زیادی دارد.
جمع‌بندی
کلستازیس بارداری یک بیماری کبدی مرتبط با بارداری است که اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند برای سلامت جنین خطرناک باشد. خارش شدید، حتی بدون علائم دیگر، باید جدی گرفته شود و انجام آزمایش Total Bile Acid می‌تواند به تشخیص دقیق کمک کند. با پیگیری پزشکی منظم، درمان دارویی و برنامه‌ریزی مناسب برای زمان زایمان، می‌توان از عوارض این بیماری پیشگیری کرد.
منابع:
A Comprehensive Review of Cholestasis of Pregnancy
pmc.ncbi.nlm.nih.gov
Severe Intrahepatic Cholestasis of Pregnancy – Potential Risks and Management
sciencedirect.com
No. 10
۰۴/۰۴
