کلسترول یک ماده مومی شکل و چرب است که در بدن تمام حیوانات یافت می‌شود. این ماده برای عملکرد صحیح بسیاری از سلول‌ها ضروری است. کلسترول به ساختن غشای سلولی، تولید هورمون‌های استروئیدی (مانند تستوسترون و استروژن) و تولید ویتامین D کمک می‌کند.
انواع کلسترول
کلسترول در خون توسط پروتئین‌هایی حمل می‌شود که به آن‌ها لیپوپروتئین گفته می‌شود. دو نوع اصلی لیپوپروتئین وجود دارد:
- لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL): به عنوان “کلسترول بد” شناخته می‌شود، زیرا اگر سطح آن بالا باشد، می‌تواند در دیواره رگ‌ها رسوب کرده و باعث تنگ شدن رگ‌ها و افزایش خطر بیماری‌های قلبی شود.
- لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL): به عنوان “کلسترول خوب” شناخته می‌شود، زیرا به پاک کردن کلسترول اضافی از خون و انتقال آن به کبد کمک می‌کند.
علل افزایش کلسترول
رژیم غذایی نامناسب: مصرف زیاد غذاهای چرب، گوشت قرمز، تخم‌مرغ، لبنیات پرچرب و غذاهای فرآوری شده می‌تواند سطح کلسترول بد را افزایش دهد.
چاقی و کم تحرکی: چاقی و کمبود فعالیت بدنی با افزایش سطح کلسترول بد مرتبط است.
وراثت: برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی مستعد ابتلا به کلسترول بالا هستند.
بیماری‌های دیگر: بیماری‌های مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های تیروئید می‌توانند بر سطح کلسترول تأثیر بگذارند.
مصرف برخی داروها: برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها و داروهای ضد بارداری می‌توانند سطح کلسترول را افزایش دهند.
عوارض کلسترول بالا
تصلب شرایین: تجمع کلسترول در دیواره رگ‌ها و تشکیل پلاک که می‌تواند به تنگ شدن رگ‌ها و کاهش جریان خون منجر شود.
بیماری قلبی: تصلب شرایین در عروق کرونر قلب می‌تواند باعث حمله قلبی شود.
سکته مغزی: تصلب شرایین در عروق مغز می‌تواند باعث سکته مغزی شود.
بیماری‌های عروق محیطی: تصلب شرایین در عروق پاها و دست‌ها می‌تواند باعث درد و زخم در این نواحی شود.
تشخیص کلسترول بالا
برای تشخیص کلسترول بالا، پزشک معمولاً آزمایش خون را تجویز می‌کند. این آزمایش سطح کلسترول کل، LDL، HDL و تری‌گلیسیرید را اندازه‌گیری می‌کند.
درمان کلسترول بالا
درمان کلسترول بالا شامل تغییر سبک زندگی و مصرف دارو است.
تغییر سبک زندگی
کاهش وزن
ورزش منظم
رژیم غذایی سالم (کاهش مصرف چربی‌های اشباع و ترانس، افزایش مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و ماهی‌های چرب)
ترک سیگار
دارو درمانی
پیشگیری از کلسترول بالا
برای پیشگیری از کلسترول بالا، رعایت یک سبک زندگی سالم بسیار مهم است. این شامل تغذیه سالم، ورزش منظم، حفظ وزن مناسب و ترک سیگار است.