سرطان تیموس یا تیموما نوعی نادر از تومورهای قفسه سینه است که از سلول‌های اپی‌تلیال غده تیموس منشأ می‌گیرد. غده تیموس در قسمت فوقانی قفسه سینه، پشت استخوان جناغ و جلوی قلب قرار دارد و نقش حیاتی در بلوغ سلول‌های T سیستم ایمنی ایفا می‌کند. تیموما می‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد و در برخی موارد با بیماری‌های خودایمنی همراه است.
انواع تومورهای تیموس (بر اساس طبقه‌بندی WHO)
سازمان جهانی بهداشت (WHO) تیموما را به چند نوع اصلی تقسیم می‌کند:
-
نوع A: سلول‌های دوکی‌شکل با رشد آهسته و پیش‌آگهی بسیار خوب
-
نوع AB: ترکیبی از سلول‌های نوع A و B، معمولاً با رفتار خوش‌خیم
-
نوع B1، B2، B3: میزان متفاوتی از سلول‌های لنفوسیتی و اپی‌تلیال با پتانسیل تهاجمی بیشتر
-
نوع C (کارسینوم تیموس): شکل بدخیم با رشد تهاجمی و احتمال گسترش به اندام‌های دیگر
علائم رایج تیموما
در بسیاری از بیماران، تیموما بدون علامت است و به‌طور تصادفی در تصویربرداری سینه کشف می‌شود. علائم در صورت وجود ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
سرفه مزمن یا خشک
-
درد در ناحیه قفسه سینه
-
تنگی نفس یا احساس فشار در قفسه سینه
-
دشواری در بلع
-
ورم صورت یا گردن (به‌دلیل فشار بر ورید اجوف فوقانی)
-
علائم بیماری‌های خودایمنی مانند میاستنی گراویس
بیماری‌های مرتبط و عوامل خطر
هرچند علت دقیق سرطان تیموس مشخص نیست، اما موارد زیر با این بیماری مرتبط‌اند:
-
سن میانسالی (۵۰–۶۰ سالگی)
-
نژاد آسیایی یا قفقازی
-
کم‌خونی آپلاستیک
-
سندرم گود (Good Syndrome)
روش‌های تشخیص سرطان تیموس
پزشک معمولاً برای تشخیص از ترکیبی از روش‌های زیر استفاده می‌کند:
-
سی‌تی‌اسکن یا MRI: بررسی دقیق توده در ناحیه مدیاستن قدامی
-
بیوپسی (نمونه‌برداری از بافت): برای تأیید نوع سلولی تومور
-
آزمایش‌های خون: بررسی آنتی‌بادی‌های مرتبط با بیماری‌های خودایمنی
درمان تومور تیموس
نوع درمان به مرحله، نوع و شدت تومور بستگی دارد:
-
جراحی (تیمکتومی): برداشتن کامل غده تیموس؛ اولین خط درمان در بیشتر بیماران
-
پرتودرمانی: برای کاهش احتمال عود یا درمان موارد غیرقابل جراحی
-
شیمی‌درمانی: در تومورهای پیشرفته یا در صورت عود بیماری
-
ایمونوتراپی: در حال بررسی در مطالعات جدید برای تیموماهای مقاوم
پیش‌آگهی و پیگیری
در تیموماهای خوش‌خیم و قابل برداشت بسیار مطلوب است. در مقابل، در نوع C یا تومورهای تهاجمی، احتمال عود یا متاستاز بیشتر خواهد بود. پیگیری منظم با انجام تصویربرداری‌های دوره‌ای نقش کلیدی در شناسایی زودهنگام عود بیماری ایفا می‌کند.
سؤالات متداول
آیا تیموما همیشه بدخیم است؟
خیر، انواع زیادی از تیموما خوش‌خیم هستند، اما برخی انواع (به‌ویژه نوع C) می‌توانند به‌سرعت رشد کرده و بدخیم شوند.
آیا برداشتن تیموس بر سیستم ایمنی تأثیر دارد؟
در بزرگسالان معمولاً تأثیر چندانی ندارد، زیرا نقش اصلی تیموس در دوران کودکی است. در کودکان ممکن است تأثیر بیشتری داشته باشد.
آیا تیموما با بیماری‌های خودایمنی ارتباط دارد؟
بله، حدود ۳۰–۵۰٪ از مبتلایان به تیموما دچار بیماری‌های خودایمنی مانند میاستنی گراویس هستند.
منابع :
Mayo Clinic – Thymoma Overview
American Cancer Society – Thymus Cancer
No. 89
۰۴/۰۲