کاهش میل جنسی در مردان یکی از مشکلات شایع اما کمتر بیان‌شده‌ای است که می‌تواند روابط زناشویی، سلامت روانی و کیفیت زندگی را تحت‌تأثیر قرار دهد. در حالی که عوامل روانی و سبک زندگی نقش دارند، یکی از مهم‌ترین و در عین حال نادیده‌گرفته‌شده‌ترین علل، اختلالات هورمونی است.
مهم‌ترین اختلالات هورمونی مرتبط با کاهش میل جنسی در مردان
۱. کاهش تستوسترون (هیپوگنادیسم)
تستوسترون، هورمون جنسی اصلی در مردان، نقش کلیدی در میل جنسی، نعوظ، انرژی و خلق‌وخو دارد. کاهش غیرطبیعی آن می‌تواند به دلایل زیر باشد:
-
چاقی یا سبک زندگی کم‌تحرک
-
دیابت، نارسایی کلیوی یا بیماری‌های مزمن
-
اختلال در غده هیپوفیز
-
مصرف برخی داروها (ضدافسردگی‌ها، ضدصرع، داروهای ضد درد مزمن)
علائم شایع: کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ، خستگی، بی‌حوصلگی و نوسانات خلقی.
۲. افزایش استروژن
سطح بالای استروژن در مردان (مثلاً در اثر چاقی یا مواجهه با مواد شیمیایی مختل‌کننده هورمونی) می‌تواند اثر تستوسترون را مهار کرده و میل جنسی را کاهش دهد.
۳. افزایش پرولاکتین (هیپرپرولاکتینمی)
سطح بالای پرولاکتین معمولاً ناشی از تومورهای کوچک هیپوفیز یا داروهای خاص است و می‌تواند تستوسترون را سرکوب کند.
۴. اختلالات تیروئیدی
-
کم‌کاری تیروئید: باعث افسردگی، خستگی و کاهش میل جنسی
-
پرکاری تیروئید: گاهی با انزال زودرس و اختلال نعوظ همراه است
۵. افزایش کورتیزول (هورمون استرس)
استرس مزمن و سطح بالای کورتیزول، تولید تستوسترون را مهار کرده و موجب کاهش تمایل جنسی می‌شود.
سایر عوامل مؤثر
علاوه بر عوامل هورمونی، موارد زیر نیز می‌توانند نقش داشته باشند:
-
افسردگی و اضطراب
-
مصرف داروهای ضدافسردگی یا شیمی‌درمانی
-
الکل، دخانیات و مواد مخدر
-
خواب ناکافی یا بی‌کیفیت
-
بیماری‌های مزمن مانند فشار خون بالا یا دیابت
چگونه کاهش میل جنسی تشخیص داده می‌شود؟
پزشک با بررسی ترکیبی از شرح حال، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های هورمونی تشخیص را تأیید می‌کند. تست‌هایی که ممکن است انجام شوند شامل:
-
تست سطح تستوسترون (صبحگاهی)
-
پرولاکتین و استروژن
-
هورمون‌های تیروئیدی (TSH، T4)
-
سطح کورتیزول در موارد خاص
-
MRI هیپوفیز در صورت شک به تومور
روش‌های درمان کاهش میل جنسی در مردان
درمان بستگی به علت زمینه‌ای دارد، اما معمولاً شامل موارد زیر است:
-
درمان جایگزینی تستوسترون (TRT): در صورت کمبود واقعی
-
درمان اختلالات تیروئیدی یا هیپوفیز (دارویی یا جراحی)
-
قطع یا تغییر داروهایی که میل جنسی را کاهش می‌دهند
-
روان‌درمانی و زوج‌درمانی در موارد عوامل روانی
-
اصلاح سبک زندگی: کاهش وزن، خواب کافی، ترک سیگار و الکل، ورزش منظم
⚠️ هشدار: استفاده خودسرانه از مکمل‌های تستوسترون می‌تواند خطرات جدی مانند ناباروری، آکنه شدید، مشکلات کبدی و بیماری‌های قلبی ایجاد کند. درمان باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شود.
جمع‌بندی نهایی
کاهش میل جنسی در مردان، به‌ویژه ناشی از اختلالات هورمونی، مشکلی شایع ولی قابل درمان است. تشخیص دقیق و درمان مناسب می‌تواند عملکرد جنسی و کیفیت زندگی را بهبود بخشد. اگر با این مشکل روبه‌رو هستید، مشاوره با پزشک غدد، اورولوژی یا روان‌درمانگر جنسی، اولین و بهترین گام برای بازگشت به زندگی جنسی سالم است.
منابع :
Cleveland Clinic – Low Libido in Men
UGA Telehealth – Causes of Low Sex Drive in Men
No. 104
۰۴/۰۲