هپاتیت C یکی از بیماری‌های ویروسی مهم کبدی است که در صورت عدم تشخیص به‌موقع، می‌تواند به آسیب‌های جدی و مزمن منجر شود. یکی از روش‌های اولیه تشخیص تماس با این ویروس، انجام آزمایش HCV Ab (آنتی‌بادی ضد هپاتیت C) است. در نوزادانی که از مادر مبتلا به هپاتیت C متولد شده‌اند، این تست نقش مهمی در ارزیابی وضعیت سلامت دارد؛ اما تفسیر صحیح نتیجه آن نیازمند دقت و آگاهی از تفاوت‌های فیزیولوژیک دوران نوزادی است.
آزمایش HCV Ab چیست و چه چیزی را نشان می‌دهد؟
آزمایش HCV Ab با هدف شناسایی آنتی‌بادی‌هایی انجام می‌شود که بدن در پاسخ به ویروس هپاتیت C تولید می‌کند. وجود این آنتی‌بادی‌ها نشان‌دهنده تماس قبلی یا فعلی با ویروس است، اما به تنهایی نمی‌تواند وجود عفونت فعال را اثبات کند.
آیا نتیجه مثبت HCV Ab در نوزاد به معنای ابتلاست؟
در نوزادانی که مادر آن‌ها مبتلا به هپاتیت C است، آنتی‌بادی‌های HCV ممکن است از طریق جفت به جنین منتقل شوند و تا ۱۸ ماهگی در خون باقی بمانند.
بنابراین، مثبت بودن آزمایش HCV Ab در نوزادان زیر ۱۸ ماه بیشتر بیانگر انتقال غیرفعال آنتی‌بادی مادری است تا عفونت واقعی.
تشخیص دقیق‌تر با تست HCV RNA
برای بررسی دقیق‌تر و شناسایی عفونت فعال، انجام آزمایش HCV RNA توصیه می‌شود. این تست، ماده ژنتیکی ویروس را به‌طور مستقیم در خون شناسایی کرده و می‌تواند وجود عفونت واقعی را تأیید یا رد کند.
بهترین زمان انجام HCV RNA در نوزادان:
-
بین ۲ تا ۶ ماهگی
-
نتیجه منفی: معمولاً نشانگر عدم وجود ویروس فعال و عدم نیاز به پیگیری بیشتر است.
-
نتیجه مثبت: نیازمند ارجاع به فوق تخصص بیماری‌های عفونی کودکان و شروع فرآیند ارزیابی و درمان است.
تفاوت HCV Ab و HCV RNA در یک نگاه
| نوع تست | هدف اصلی | کاربرد در نوزادان |
|---|---|---|
| HCV Ab | شناسایی آنتی‌بادی علیه ویروس | بررسی تماس احتمالی یا انتقال مادری |
| HCV RNA | شناسایی مستقیم ویروس (عفونت فعال) | تشخیص دقیق ابتلا و تعیین نیاز به درمان |
نکات مهم برای والدین و مراقبین سلامت
-
مثبت بودن HCV Ab به‌تنهایی نشانه ابتلای نوزاد به هپاتیت C نیست.
-
آزمایش HCV RNA تعیین‌کننده نهایی برای تشخیص عفونت فعال است.
-
مشورت با پزشک متخصص کودکان یا فوق تخصص عفونی اطفال برای تفسیر نتایج و تصمیم‌گیری بعدی الزامی است.
-
عدم پیگیری آزمایش RNA می‌تواند موجب تشخیص دیرهنگام در موارد واقعی ابتلا شود.
❓ پرسش‌های متداول درباره HCV Ab در نوزادان
آیا HCV Ab مثبت به معنای ابتلا به هپاتیت C است؟
خیر. آنتی‌بادی‌ها ممکن است از مادر منتقل شده باشند و تا ۱۸ ماه در بدن نوزاد باقی بمانند بدون اینکه نشانه‌ای از عفونت واقعی باشند.
اگر HCV RNA منفی باشد، باز هم نیازی به پیگیری هست؟
معمولاً خیر. اما تشخیص نهایی به نظر پزشک بستگی دارد و گاهی در سنین بالاتر، پیگیری مجدد توصیه می‌شود.
آیا انجام آزمایش HCV RNA برای نوزاد دردناک است؟
خیر. این تست با نمونه‌گیری ساده خون و بدون خطر خاصی انجام می‌شود.
جمع‌بندی
تفسیر نتایج آزمایش HCV Ab در نوزادان باید با احتیاط انجام شود، زیرا وجود آنتی‌بادی لزوماً نشانه‌ای از بیماری نیست. برای تشخیص قطعی، انجام آزمایش HCV RNA در زمان مناسب ضروری است.
تشخیص به‌موقع ، بهترین راه برای پیشگیری از عوارض بلندمدت هپاتیت C در کودکان است.
منابع:
CDC – Hepatitis C Testing in Infants
WHO – Hepatitis C Perinatal Transmission
LabTestsOnline – HCV Antibody and RNA Testing
No. 108
۰۴/۰۲