آزمایش CK-MB چیست؟ | ارزیابی سریع آسیب عضله قلب در اورژانس

آزمایش CK-MB یکی از آزمایش‌های تخصصی خون برای تشخیص آسیب عضله قلبی (میوکارد) به‌ویژه در شرایط اورژانسی مانند حمله قلبی (انفارکتوس میوکارد) است. این تست معمولاً همراه با مارکرهایی مانند تروپونین درخواست می‌شود تا دقت تشخیص افزایش یابد و ارزیابی دقیق‌تری از وضعیت بیمار در اورژانس صورت گیرد.

---

CK-MB چیست؟

CK-MB یکی از ایزوزیم‌های آنزیم کراتین کیناز (CK) است که عمدتاً در سلول‌های عضله قلب وجود دارد. در صورت آسیب یا نکروز سلول‌های قلبی، سطح CK-MB در خون افزایش می‌یابد و می‌تواند نشان‌دهنده سکته قلبی باشد.

---

چه زمانی پزشک آزمایش CK-MB را تجویز می‌کند؟

این آزمایش در شرایط زیر انجام می‌شود:

• درد قفسه سینه، تنگی نفس، تعریق یا تهوع ناگهانی

• پیگیری بیمار پس از سکته قلبی اولیه

• تمایز بین آسیب قلبی و آسیب عضلات اسکلتی

• بررسی وضعیت بیماران با درد قفسه سینه در بخش اورژانس

 

---

نحوه انجام آزمایش CK-MB

• نمونه خون از ورید بازو گرفته می‌شود.

• معمولاً در چند نوبت و با فاصله زمانی (مثلاً هر ۶ تا ۸ ساعت) انجام می‌شود تا روند افزایش یا کاهش آن بررسی گردد.

• نیاز به ناشتایی نیست مگر در صورت ترکیب با آزمایش‌های دیگر

 

 

---

مقادیر نرمال CK-MB

مقدار طبیعی CK-MB به روش آزمایشگاهی بستگی دارد، اما معمولاً:

• کمتر از ۵ نانوگرم در میلی‌لیتر

• یا کمتر از ۳٪ از CK کل

در نظر گرفته می‌شود.

---

تفسیر نتایج آزمایش CK-MB

• افزایش سطح CK-MB: می‌تواند نشان‌دهنده حمله قلبی یا آسیب عضله قلب باشد.

• افزایش هم‌زمان CK و CK-MB: ممکن است بیانگر آسیب ترکیبی قلب و عضلات دیگر باشد.

• سطح طبیعی CK-MB با وجود علائم: ممکن است دلیل دیگری مانند اضطراب، رفلاکس معده یا مشکلات غیرقلبی مطرح باشد.

 

 

---

مقایسه CK-MB با تروپونین قلبی

 

---

عوامل مؤثر بر نتیجه آزمایش CK-MB

• فعالیت شدید بدنی یا آسیب به عضلات غیرقلبی

• جراحی، تصادف یا تزریق عضلانی

• برخی داروها یا شرایط مانند کم‌کاری تیروئید

 

---

سؤالات پرتکرار

آیا CK-MB به‌تنهایی برای تشخیص سکته قلبی کافی است؟
خیر، باید در کنار تروپونین و نوار قلب (ECG) بررسی شود.

آیا در بیماری‌های غیرقلبی هم CK-MB بالا می‌رود؟
بله، اما معمولاً در حد کمتر و قابل افتراق از حمله قلبی.

چه مدت بعد از سکته، سطح CK-MB طبیعی می‌شود؟
معمولاً طی ۲ تا ۳ روز پس از حمله قلبی به سطح نرمال بازمی‌گردد.

---

جمع‌بندی

آزمایش CK-MB یکی از تست‌های مفید برای ارزیابی سریع آسیب قلبی در شرایط اورژانسی است. با وجود اینکه تروپونین مارکر اصلی حمله قلبی به شمار می‌رود، CK-MB هنوز در موارد خاص مانند تشخیص مجدد انفارکتوس یا نبود دسترسی به تروپونین کاربرد دارد. تفسیر نتایج باید با درنظر گرفتن علائم بیمار و سایر تست‌های کمکی انجام شود.

منابع :

Mayo Clinic – CK-MB test

 

No. 13

۰۴/۰۴