آزمایش LE Cell یا بررسی وجود «سلول‌های لوپوس اریتماتوز» یکی از روش‌های قدیمی و کلاسیک در تشخیص بیماری‌های خودایمنی به‌ویژه لوپوس اریتماتوز سیستمیک است. با اینکه امروزه آزمایش‌های دقیق‌تر و اختصاصی‌تر جایگزین این روش شده‌اند، آشنایی با این تست و نقش تاریخی آن در پزشکی همچنان اهمیت علمی دارد. این آزمایش به‌دنبال شناسایی نوع خاصی از گلبول سفید تغییر شکل‌یافته می‌گردد که در پاسخ به پدیده‌های خودایمنی ایجاد می‌شود.
سلول LE چیست؟
– گلبول سفید (اغلب نوتروفیل یا ماکروفاژ) که هسته یک سلول آسیب‌دیده را بلعیده و به شکل مشخصی تغییر کرده است.
– این تغییر معمولاً در شرایطی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی به ساختارهای هسته سلول‌های خود بدن حمله می‌کند.
– حضور این سلول‌ها یکی از نشانه‌های فعالیت فرآیند خودایمنی به‌ویژه لوپوس است.
کاربردهای بالینی آزمایش LE Cell
– کمک به تشخیص لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)
– افتراق برخی بیماری‌های خودایمنی از یکدیگر در گذشته
– کاربرد امروزی محدود شده است و بیشتر تست‌های آنتی‌بادی اختصاصی مانند ANA و anti-dsDNA جایگزین آن شده‌اند
روش انجام آزمایش
– نوع نمونه: اغلب نمونه خون محیطی یا مغز استخوان
– روش شناسایی: بررسی میکروسکوپی پس از تهیه و رنگ‌آمیزی نمونه
– در صورت وجود سلول‌های LE، تکنسین آن را با ویژگی‌های خاص (هسته بلعیده‌شده به شکل توده همگن) گزارش می‌کند.
محدودیت‌ها و نقاط ضعف آزمایش
– حساسیت و دقت پایین در مقایسه با تست‌های مدرن
– امکان منفی شدن در بیمار مبتلا به لوپوس (نتیجه کاذب منفی)
– احتمال مثبت شدن در بیماری‌های دیگر مانند آرتریت روماتوئید، هپاتیت مزمن یا بیماری‌های خودایمنی دیگر
تست‌های جایگزین رایج
- آنتی‌بادی ضد هسته (ANA)
- آنتی‌بادی ضد DNA دو رشته‌ای (anti-dsDNA)
- آنتی‌بادی ضد Sm و دیگر آنتی‌بادی‌های اختصاصی SLE
پرسش‌های متداول
۱. آیا آزمایش LE Cell همچنان برای تشخیص لوپوس استفاده می‌شود؟
به‌ندرت و بیشتر به‌عنوان بخشی از بررسی‌های قدیمی یا در مناطق با دسترسی محدود به تست‌های مدرن.
۲. آیا مثبت بودن نتیجه به معنای قطعیت ابتلا به لوپوس است؟
خیر، نتیجه مثبت تنها نشانه وجود فرآیند خودایمنی است و باید همراه با علائم بالینی و سایر تست‌ها تفسیر شود.
۳. آیا این آزمایش جایگزینی در دسترس دارد؟
بله، تست ANA و سایر آنتی‌بادی‌های اختصاصی SLE امروزه بسیار دقیق‌تر و متداول‌تر هستند.
جمع‌بندی
آزمایش LE Cell یکی از روش‌های اولیه شناسایی بیماری‌های خودایمنی، به‌ویژه لوپوس، بوده است که امروزه جای خود را به تست‌های دقیق‌تر داده است. شناخت این آزمایش برای درک تاریخچه و روند پیشرفت ابزارهای تشخیصی در بیماری‌های روماتولوژیک اهمیت دارد، اما در عمل بالینی روزمره جایگزین‌های مدرن ترجیح داده می‌شوند.
منابع :
– [Mayo Clinic – Lupus diagnosis]
– [MedlinePlus – Lupus erythematosus tests]
No.107
۰۴/۰۶
