نتیجهی آزمایش مایع مغزی–نخاعی (CSF) برای بسیاری از بیماران نگرانکننده است، بهویژه زمانی که در گزارش، “IgG Index بالا” دیده میشود. این یافته اغلب با بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS) مرتبط دانسته میشود، اما باید دانست که IgG Index بالا بهتنهایی تشخیص قطعی اماس نیست. در ادامه به زبان ساده و علمی توضیح میدهیم که این شاخص چه مفهومی دارد و چه زمانی نشانه بیماری MS محسوب میشود.
IgG Index چیست؟
شاخص IgG میزان تولید ایمونگلوبولین G (یکی از مهمترین آنتیبادیهای بدن) را در مایع مغزی–نخاعی نسبت به سرم خون مقایسه میکند.
هدف از اندازهگیری این شاخص، بررسی این است که آیا سیستم ایمنی درون سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) بهصورت غیرطبیعی فعال شده یا خیر.
محدوده طبیعی و تعبیر افزایش آن
– مقدار طبیعی IgG Index معمولاً کمتر از ۰.۷ است.
– مقادیر بالاتر از آن نشانگر افزایش تولید IgG در CSF نسبت به سرم است.
– این افزایش ممکن است در چند وضعیت مختلف دیده شود، از جمله:
– مولتیپل اسکلروزیس (MS)
– عفونتهای مزمن سیستم عصبی مرکزی مانند مننژیت ویروسی یا نوروسیفلیس
– بیماریهای خودایمنی دیگر از جمله سارکوئیدوز عصبی
بنابراین بالا بودن IgG Index لزوماً به معنای تشخیص اماس نیست، بلکه فقط نشان میدهد سیستم ایمنی در مغز یا نخاع فعالتر از حد معمول است.
ارتباط IgG Index با بیماری اماس
در بیماری اماس، سیستم ایمنی بدن به میلین (پوشش اعصاب) حمله میکند و این روند اغلب با افزایش درونزاد IgG در CSF همراه است. پزشکان معمولاً برای تأیید اماس از مجموعهای از یافتهها استفاده میکنند، نه فقط یک عدد آزمایشگاهی.
تشخیص MS زمانی مطرح میشود که:
– IgG Index بالا یا وجود بندهای الیگوکلونال (OCB) در CSF دیده شود.
– MRI مغز و نخاع ضایعات دمیلینهسازی (دمییلیناسیون) را نشان دهد.
– بیمار علائم عصبی با الگوی گذرا و تکرارشونده داشته باشد.
اگر تنها شاخص IgG بالا باشد، بدون اینکه سایر معیارها مثبت باشند، تشخیص اماس قطعی نیست.
زمانی که پزشک IgG Index را تفسیر میکند
پزشک نورولوژیست نتیجه این شاخص را همراه با سایر دادهها ارزیابی میکند:
– تطبیق با نتایج MRI (محل و سن پلاکها)
– وجود یا عدم وجود OCB در CSF
– بررسی سایر علل التهاب سیستم عصبی مرکزی (التهاب ناشی از ویروس یا خودایمنی عمومی)
در برخی موارد، بالا بودن خفیف IgG Index ممکن است بهدلیل پاسخ ایمنی موقتی به عفونت ویروسی اخیر باشد و هیچ ارتباطی با اماس نداشته باشد.
چه زمانی IgG Index اطلاعات قطعیتری میدهد؟
اگر علاوه بر IgG Index بالا، بندهای الیگوکلونال (OCB) مثبت هم دیده شود، احتمال وجود التهاب مزمن در مغز مانند MS افزایش مییابد. ترکیب این دو تست در کنار نتایج MRI، قویترین شواهد تشخیصی را در مرحله اولیه بیماری ارائه میدهد.
پرسشهای متداول (FAQ)
۱. آیا IgG Indexبالا همیشه نشانه اماس است؟
خیر. افزایش آن میتواند در عفونتهای عصبی یا بیماریهای خودایمنی دیگر هم دیده شود. فقط در کنار MRI و OCB مثبت میتواند به نفع اماس باشد.
۲. آیا IgG Indexپایین یعنی من مبتلا به اماس نیستم؟
در حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد بیماران اماس، IgG Indexطبیعی است. بنابراین پاسخ منفی آزمایش بهتنهایی ردکننده بیماری نیست.
۳. آیا باید آزمایش را تکرار کنم؟
در صورت تداوم علائم یا تغییرات جدید در MRI، ممکن است پزشک تکرار آن را برای ارزیابی فعالیت ایمنی پیشنهاد دهد.
۴. آیا استرس یا عفونت اخیر میتواند IgG را تغییر دهد؟
بله. هر نوع التهاب یا تحریک ایمنی گذرا ممکن است باعث افزایش خفیف و موقتی آن شود.
جمعبندی
IgG Index تنها یکی از قطعات پازل تشخیص بیماریهای سیستم عصبی است. نتیجه بالا باید با MRI، OCB و علائم بالینی بیمار تطبیق داده شود. بنابراین اگر در برگه آزمایش خود عددی بالاتر از حد نرمال دیدید، نگران نباشید؛ این یافته بهتنهایی به معنای اماس نیست. تنها پزشک متخصص مغز و اعصاب با بررسی جامع میتواند علت واقعی را مشخص کند.
منابع :
۱. [Mayo Clinic – Multiple Sclerosis Diagnosis]
۲. [Cleveland Clinic – CSF Analysis and MS Diagnosis]
No.17
۰۴/۰۸
