آزمایش HCV Ab یکی از مهمترین تستهای غربالگری برای شناسایی تماس بدن با ویروس هپاتیت C است. دریافت نتیجه مثبت یا منفی این آزمایش میتواند برای بسیاری از افراد نگرانکننده باشد، بهویژه چون هپاتیت C اغلب سالها بدون علامت باقی میماند. درک درست از مفهوم این آزمایش کمک میکند بدانیم آیا فرد فقط در گذشته با ویروس تماس داشته، دچار عفونت فعال است یا اصلاً به ویروس مبتلا نشده است.
در این مقاله بهصورت علمی، ساده و کاربردی توضیح میدهیم چرا HCV Ab مثبت یا منفی میشود، این نتیجه چه محدودیتهایی دارد و چه آزمایشهایی برای تشخیص قطعی لازم است.

آزمایش HCV Ab چیست و چه چیزی را اندازهگیری میکند؟
HCV Ab یا آنتیبادی هپاتیت C، پادتنهایی هستند که سیستم ایمنی بدن پس از تماس با ویروس هپاتیت C تولید میکند.
نکات کلیدی:
- این آزمایش خود ویروس را نشان نمیدهد
- فقط مشخص میکند بدن در حال حاضر یا گذشته با ویروس تماس داشته است
- برای تشخیص عفونت فعال به آزمایشهای تکمیلی نیاز است
HCV Ab مثبت به چه معناست؟
مثبت شدن HCV Ab یعنی بدن فرد در مقطعی با ویروس هپاتیت C تماس داشته است.
دلایل HCV Ab مثبت
- عفونت فعال هپاتیت C
- ابتلای قبلی و بهبودی خودبهخودی
- درمان موفق هپاتیت C در گذشته
نکته بسیار مهم:
- حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد افراد پس از ابتلا، بدون درمان ویروس را پاک میکنند
- در این افراد HCV Ab مثبت میماند، اما ویروس فعال وجود ندارد
آیا HCV Ab مثبت یعنی بیماری فعال دارم؟
خیر.
برای تشخیص عفونت فعال باید آزمایش HCV RNA (PCR) انجام شود:
-
HCV Ab مثبت + HCV RNA مثبت
→ عفونت فعال هپاتیت C
-
HCV Ab مثبت + HCV RNA منفی
→ تماس قبلی و عدم وجود ویروس فعال

HCV Ab منفی به چه معناست؟
HCV Ab منفی نشان میدهد:
- بدن تاکنون با ویروس هپاتیت C تماس نداشته است
یا در برخی شرایط:
- فرد بهتازگی آلوده شده اما هنوز آنتیبادی قابلتشخیص تولید نشده است
منفی کاذب HCV Ab چه زمانی رخ میدهد؟
در شرایط خاص ممکن است نتیجه آزمایش منفی باشد، در حالی که عفونت وجود دارد:
- انجام آزمایش در دوره پنجره (۲ تا ۶ ماه پس از تماس)
- نقص شدید سیستم ایمنی
- پیوند اعضا یا مصرف داروهای سرکوبکننده ایمنی
در این موارد، انجام HCV RNA اهمیت زیادی دارد.
آیا ممکن است HCV Ab مثبت کاذب باشد؟
مثبت کاذب نادر است، اما ممکن است در موارد زیر دیده شود:
- برخی بیماریهای خودایمنی
- بارداری
- نتایج مرزی در غربالگری اولیه
به همین دلیل، هر نتیجه مثبت باید با آزمایش تکمیلی تأیید شود.
چه افرادی باید آزمایش HCV Ab بدهند؟
- افرادی که سابقه تزریق مشترک دارند
- دریافتکنندگان خون یا فرآوردههای خونی قدیمی
- بیماران دیالیزی
- کارکنان درمانی در معرض تماس خونی
- افراد متولد سالهای پرخطر انتقال
- افراد با افزایش آنزیمهای کبدی
- زنان باردار (در برخی پروتکلها)
بعد از مثبت شدن HCV Ab چه باید کرد؟
- حفظ آرامش؛ هپاتیت C امروز کاملاً قابلدرمان است
- انجام آزمایش HCV RNA
- مراجعه به پزشک متخصص گوارش یا عفونی
- در صورت نیاز، شروع درمان خوراکی کوتاهمدت با نرخ موفقیت بسیار بالا
جمعبندی
- HCV Ab مثبت یعنی تماس قبلی یا فعلی با ویروس هپاتیت C
- این آزمایش بهتنهایی عفونت فعال را نشان نمیدهد
- تشخیص قطعی فقط با HCV RNA انجام میشود
- درمانهای امروزی بسیار مؤثر و کوتاهمدت هستند
پرسشهای متداول
آیا HCV Ab بعد از درمان منفی میشود؟
خیر، آنتیبادی ممکن است تا آخر عمر مثبت باقی بماند.
آیا HCV Ab منفی یعنی کاملاً خیالم راحت است؟
اگر تماس پرخطر اخیر نداشتهاید، بله؛ در غیر این صورت نیاز به تکرار تست است.
آیا هپاتیت C واکسن دارد؟
خیر، در حال حاضر واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد.
منابع :
- LabTestsOnline (Testing.com) – Hepatitis C Antibody & RNA Tests
https://www.testing.com/tests/hepatitis-c-antibody/
https://www.testing.com/tests/hepatitis-c-rna/
- CDC – Hepatitis C Testing and Diagnosis
https://www.cdc.gov/hepatitis/hcv/hcvfaq.htm
https://www.cdc.gov/hepatitis/hcv/testingdiagnosis.htm
no. 75
۰۴/۰۹









