Galectin-3 یکی از مارکرهای زیستی پیشرفته و نسبتاً جدید در ارزیابی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی مزمن است. این پروتئین نقش حیاتی در فرایندهای فیبروز، التهاب مزمن و بازسازی پاتولوژیک عضله قلب دارد و میتواند پزشکان را در تشخیص، پیشآگهی و تصمیمگیری درمانی دقیقتر راهنمایی کند.
Galectin-3 چیست و چگونه عمل میکند؟
-
Galectin-3 پروتئینی از خانواده لکتینهاست که در سلولهای ایمنی، اندوتلیال و فیبروبلاستها بیان میشود.
-
در پاسخ به آسیبهای مزمن یا التهابی قلبی فعال شده و با تحریک فیبروبلاستها، موجب تجمع کلاژن و سفتی بافت قلب میشود.
-
از طریق خون قابل اندازهگیری است و شاخصی برای شدت فیبروز میوکارد محسوب میشود.
نقش Galectin-3 در نارسایی قلبی
✅ افزایش سطح Galectin-3 با موارد زیر مرتبط است:
-
فیبروز میوکارد و کاهش انعطافپذیری دیواره قلب
-
اختلال عملکرد سیستولیک و دیاستولیک قلب
-
افزایش خطر بستری و مرگومیر در نارسایی قلبی مزمن
-
پیشآگهی ضعیفتر در بیماران با EF پایین (HFrEF) یا EF حفظشده (HFpEF)
-
پاسخ ضعیفتر به درمانهای کلاسیک قلبی
مقادیر نرمال و کلینیکی Galectin-3
سطح Galectin-3 (ng/mL) | تفسیر بالینی |
---|---|
< 17.8 | پیشآگهی خوب – فیبروز اندک |
۱۷.۸ – ۲۵.۹ | خطر متوسط – نیاز به پایش منظم |
> 25.9 | خطر بالا – فیبروز پیشرفته، مرگومیر بیشتر |
مقایسه Galectin-3 با BNP و ST2
مارکر | نوع زیستی | کاربرد اصلی | وابسته به فشار یا حجم؟ |
---|---|---|---|
BNP | همودینامیک | تشخیص نارسایی حاد یا مزمن | ✅ بله |
ST2 | التهابی/فیبروتیک | پیشآگهی و هدایت درمان | ❌ نه |
Galectin-3 | فیبروتیک | ارزیابی فیبروز و مرگومیر | ❌ نه |
🔎 نکته مهم: Galectin-3 بیشتر برای شناسایی بیماران با درگیری فیبروتیک بالا مناسب است و به درمانهای ضد فیبروز بهتر پاسخ میدهد.
کاربردهای بالینی Galectin-3
-
پایش و ارزیابی پیشرفت نارسایی قلبی مزمن
-
شناسایی بیماران با فیبروز پنهان یا مقاوم به درمان
-
کمک به شخصیسازی درمانها (مثلاً داروهای ضد فیبروز)
-
پیشبینی عدم پاسخ درمانی به مهارکنندههای RAAS یا ARNI
-
ابزار مکمل برای مدیریت بیماران HFpEF
چه افرادی باید آزمایش Galectin-3 بدهند؟
- بیماران با نارسایی قلبی مزمن پایدار
- افرادی با علائم مداوم با وجود BNP نرمال
- برای تعیین شدت بیماری و تنظیم دوز درمان
- بیماران مسن یا دارای بیماریهای التهابی همراه
محدودیتهای استفاده از Galectin-3
-
افزایش سطح آن در بیماریهای غیرقلبی مانند: نارسایی کلیوی، فیبروز ریوی، سرطانها و التهاب مزمن
-
تفسیر آن باید همراه با سایر دادههای بالینی و آزمایشگاهی انجام شود
-
هنوز در بسیاری از آزمایشگاهها در دسترس روتین نیست
سؤالات پرتکرار
آیا Galectin-3 فقط برای بیماران با EF پایین مفید است؟
خیر، در بیماران با EF حفظشده (HFpEF) نیز ارزش بالینی بالایی دارد.
آیا درمانهای ضد فیبروز باعث کاهش سطح Galectin-3 میشوند؟
بله، درمان با مهارکنندههای RAAS، ARNI و حتی SGLT2i میتواند در برخی بیماران مؤثر باشد.
آیا Galectin-3 برای غربالگری نیز کاربرد دارد؟
در حال حاضر بیشتر برای پایش بیماران قلبی استفاده میشود، اما پژوهشها درباره کاربرد آن در غربالگری اولیه در حال انجام است.
جمعبندی
Galectin-3 یک مارکر پیشرفته در تشخیص، پیشآگهی و هدایت درمانهای فردمحور در نارسایی قلبی مزمن است. برخلاف BNP که به فشار داخل قلبی وابسته است، Galectin-3 تصویری از فرایندهای پاتولوژیک عمقی مانند فیبروز و التهاب ارائه میدهد. استفاده از این مارکر میتواند در تشخیص زودهنگام بیماران پرریسک و بهینهسازی درمانهای ضد فیبروز نقش مهمی ایفا کند.
منابع :
Mayo Clinic – Galectin-3 Test
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/galectin-3
No. 35
۰۴/۰۴