کلسترولHDL که به آن کلسترول خوب نیز گفته میشود، سالها به عنوان عامل محافظتکننده قلب شناخته شده است. این نوع چربی، کلسترول اضافی را از رگها جمعآوری کرده و به کبد بازمیگرداند تا دفع شود.
اما پرسش مهم این است: آیا هرچه HDLبالاتر باشد، بهتر است؟
پاسخ کوتاه: نه همیشه. مقدار بسیار زیاد HDL میتواند نشانه یک مشکل ژنتیکی، متابولیک یا التهابی باشد و حتی در بعضی افراد خطر بیماری قلبی را افزایش دهد.
محدوده نرمالHDL چقدر است؟
- برای مردان: ۴۰ میلیگرم/دسیلیتر یا بیشتر
- برای زنان: ۵۰ میلیگرم/دسیلیتر یا بیشتر
- HDL بسیار بالا: بیش از ۹۰–۱۰۰ میلیگرم/دسیلیتر
HDLبالا: چه زمانی مفید است؟
مقادیر کمی بالاتر از محدوده نرمال معمولاً مفید محسوب میشوند و به کاهش خطر آترواسکلروز کمک میکنند. این وضعیت معمولاً در افراد دارای:
- فعالیت بدنی بالا
- رژیم غذایی سالم
- وزن متعادل
- مصرف کم چربیهای ناسالم
دیده میشود.
HDLخیلی بالا: چرا همیشه خوب نیست؟
تحقیقات جدید نشان داده است که HDL بسیار بالا (بالاتر از ۹۰–۱۰۰) ممکن است:
- عملکرد محافظتی خود را از دست بدهد
- به علت ژنتیک یا التهاب، غیرفعال یا ناکارآمد شود
- باعث افزایش ریسک بیماری قلبی در برخی افراد گردد
علتهای افزایش بیشازحدHDL
- ژنتیک: جهشهای مرتبط با CETP یا APOA1
- مصرف زیاد الکل
- بیماریهای التهابی مزمن
- اختلالات کبدی
- اعمال جراحی کاهش وزن یا تغییرات شدید وزن
- برخی داروها مانند استروژنها و داروهای تیروئید
آیا HDLبالا همیشه محافظتکننده است؟
خیر. برخی انواع HDL با اینکه مقدارشان زیاد است، اما عملکردشان مختل میشود؛ به اصطلاح HDL دیسفانکشنال بوده و نمیتواند چربیها را از دیواره رگها خارج کند.
علائم HDLخیلی بالا چیست؟
HDL بالا معمولاً بدون علامت است، اما ممکن است همراه با نشانگرهای زیر باشد:
- سابقه خانوادگی مشکلات چربی خون
- التهاب مزمن
- مشکلات کبدی
- مصرف زیاد الکل
- علائم اختلالات تیروئید
خطرات احتمالی HDLبسیار بالا
- افزایش خطر بیماری قلبی در برخی افراد
- تأثیر منفی بر عملکرد سیستم ایمنی
- اختلال در انتقال معکوس کلسترول
- افزایش التهاب عروقی
- همراهی با بیماریهای کبدی یا تیروئید
نکته مهم: همیشه باید LDL و تریگلیسیرید نیز همزمان بررسی شوند. HDL بالا بهتنهایی معیار کافی نیست.
چگونه HDL را در سطح سالم حفظ کنیم؟
- فعالیت بدنی منظم
- مصرف چربیهای سالم مانند روغن زیتون و مغزها
- پرهیز از الکل
- کنترل وزن
- مدیریت دیابت و تیروئید
- قطع سیگار
- پرهیز از غذاهای فراوریشده و سرخکردنی
اگر HDL شما بیش از ۹۰–۱۰۰ است، بهتر است آزمایشهای تکمیلی شامل LDL، تریگلیسیرید، تستهای کبد و تیروئید انجام دهید.
پرسشهای متداول (FAQ)
۱. آیا HDLبالا همیشه خطرناک است؟
نه. مقدار کمی بالا معمولاً مفید است؛ اما HDL بسیار زیاد (بیش از ۹۰–۱۰۰) ممکن است غیرفعال یا مشکلزا باشد.
۲. چرا HDLمن خیلی بالاست؟
علل شایع: ژنتیک، مصرف الکل، مشکلات کبد یا تیروئید و برخی داروها.
۳. آیا ممکن است HDLبالا همزمان با LDL بالا رخ دهد؟
بله. و در این حالت خطر بیماری قلبی بیشتر میشود.
منابع :
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-cholesterol
https://www.cdc.gov/cholesterol
No. 5
۰۴/۰۹