آزمایش GGT یکی از مهم‌ترین تست‌های خونی برای بررسی عملکرد کبد و مجاری صفراوی است. این آزمایش اغلب زمانی تجویز می‌شود که سایر آنزیم‌های کبدی مانند فسفاتاز قلیایی (ALP) افزایش یافته‌اند و پزشک نیاز دارد بداند که منشأ مشکل، کبد است یا استخوان.
GGT چیست و چه نقشی در بدن دارد؟
گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) یک آنزیم کبدی است که به تجزیه ترکیبات حاوی گلوتاتیون کمک می‌کند. این آنزیم به‌طور طبیعی در کبد، کلیه، لوزالمعده و مجاری صفراوی وجود دارد.
✔ زمانی که کبد یا مجاری صفراوی آسیب ببینند یا عملکرد آن‌ها مختل شود، سطح GGT در خون افزایش می‌یابد.
✔ همچنین مصرف برخی داروها یا الکل می‌تواند باعث افزایش GGT شود، حتی بدون آسیب ساختاری به کبد.
چرا پزشک آزمایش GGT را تجویز می‌کند؟
- برای بررسی منشأ افزایش ALP:
اگر هر دو GGT و ALP بالا باشند → احتمال آسیب کبدی یا صفراوی
اگر فقط ALP بالا باشد و GGT نرمال → احتمال بیشتر بیماری استخوانی - بررسی بیماری‌های کبدی مانند:
سیروز، هپاتیت، انسداد صفراوی، کبد چرب، تومورها - پایش مصرف الکل در بیماران مشکوک یا تحت درمان سوءمصرف
علائم بالینی که منجر به درخواست تست GGT می‌شود:
- زردی پوست یا چشم‌ها (یرقان)
- خارش شدید بدن
- تهوع، استفراغ یا بی‌اشتهایی
- درد یا ورم در ناحیه‌ی شکم
- خستگی مزمن
- ادرار تیره‌رنگ یا مدفوع روشن
تفسیر نتایج آزمایش GGT
| وضعیت | تفسیر احتمالی |
| 🔺 افزایش GGT | آسیب کبدی، انسداد صفراوی، مصرف الکل یا برخی داروها |
| 🔻 کاهش یا نرمال | عملکرد طبیعی کبد؛ به‌ویژه اگر سایر آنزیم‌ها نیز نرمال باشند |
نکته: سطح GGT به‌تنهایی کافی نیست؛ معمولاً همراه با AST، ALT، ALP و بیلی‌روبین ارزیابی می‌شود.
علل شایع افزایش GGT
- مصرف الکل، حتی ۲۴ ساعت پیش از آزمایش
- مصرف داروهایی مانند:
- NSAIDs (ضددرد غیراستروئیدی)
- ضدتشنج‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدافسردگی
- داروهای هورمونی مانند تستوسترون یا داروهای ضدچربی
- بیماری‌های صفراوی مانند کلانژیت یا کلستاز
- مصرف سیگار یا افزایش سن (در زنان)
نکاتی که باید قبل از آزمایش بدانید
- نیازی به ناشتا بودن نیست
- بهتر است از مصرف الکل ۲۴ ساعت قبل پرهیز شود
- درباره داروهای مصرفی با پزشک مشورت کنید
جمع‌بندی
آزمایش GGT ابزاری حساس برای ارزیابی سلامت کبد و تشخیص اختلالات صفراوی است. اگرچه به‌تنهایی برای تشخیص قطعی کافی نیست، اما همراه با سایر آنزیم‌های کبدی اطلاعات مهمی درباره منشأ آسیب و شدت آن در اختیار پزشک قرار می‌دهد. در موارد افزایش GGT، پیگیری و تفسیر دقیق توسط پزشک اهمیت زیادی دارد.
منبع:
No. 65
۰۴/۰۲