جراحی معده (مانند بای‌پس معده، اسلیو گاسترکتومی، یا جراحی برای درمان سرطان و زخم معده) یکی از مداخلات جدی در بدن است که نیاز به ارزیابی کامل وضعیت سلامت بیمار دارد. انجام چکاپ‌های آزمایشگاهی و تصویربرداری‌های تخصصی پیش از عمل، به تیم درمان کمک می‌کند تا خطرات را کاهش داده و نتیجه جراحی را بهینه کنند.
چرا آزمایش‌های پیش از جراحی معده ضروری هستند؟
-
بررسی وضعیت کلی سلامت و متابولیسم بدن
-
شناسایی کمبودهای تغذیه‌ای یا اختلالات پنهان
-
ارزیابی عملکرد کبد، کلیه، قلب و سیستم انعقادی
-
کاهش ریسک عوارض بعد از جراحی مانند خونریزی، عفونت یا سوءجذب ویتامین‌ها
آزمایش‌های عمومی و پایه
| آزمایش | هدف |
|---|---|
| CBC (شمارش کامل خون) | بررسی کم‌خونی یا عفونت پنهان |
| ESR / CRP | شناسایی التهاب مزمن |
| FBS / HbA1c | ارزیابی دیابت یا پیش‌دیابت |
| BUN و کراتینین | بررسی عملکرد کلیه |
| ALT، AST، ALP، بیلی‌روبین | بررسی سلامت کبد و صفرا |
آزمایش‌های تغذیه‌ای و متابولیک
-
آلبومین و پروتئین تام: بررسی وضعیت تغذیه کلی
-
آهن، فریتین، TIBC: غربالگری کم‌خونی فقر آهن
-
ویتامین B12 و فولات: به‌ویژه در جراحی بای‌پس معده
-
ویتامین D و کلسیم: برای پیشگیری از پوکی استخوان پس از عمل
-
زینک، منیزیم، ویتامین A و سایر املاح: در صورت صلاحدید پزشک
آزمایش‌های تخصصی‌تر قبل از جراحی
| آزمایش | کاربرد |
|---|---|
| گروه خونی و RH | آمادگی برای تزریق خون در موارد ضروری |
| PT، aPTT، INR | بررسی ریسک خونریزی و انعقاد خون |
| TSH و FT4 | تشخیص اختلال تیروئید که روی متابولیسم اثر دارد |
| کورتیزول، انسولین، تستوسترون | در بیماران مبتلا به چاقی یا اختلالات هورمونی |
تصویربرداری و بررسی‌های تکمیلی
-
آندوسکوپی معده (EGD): ارزیابی زخم، التهاب، پولیپ یا توده
-
سونوگرافی شکم: بررسی وضعیت کبد، چربی احشایی و کیسه صفرا
-
تست تنفسی هلیکوباکتر یا آنتی‌بادی/آنتی‌ژن آن: در صورت سابقه زخم معده
ارزیابی قلب و بیهوشی
-
EKG (نوار قلب): مخصوص بیماران بالای ۴۰ سال یا دارای مشکلات قلبی
-
تست‌های تنفسی (مانند اسپیرومتری): در بیماران چاق یا دارای مشکلات ریوی
-
معاینه توسط متخصص بیهوشی و در صورت نیاز، مشاوره قلب یا داخلی
جمع‌بندی
آزمایش‌های قبل از جراحی معده شامل ارزیابی دقیق سلامت عمومی، وضعیت تغذیه، عملکرد ارگان‌های حیاتی و فاکتورهای هورمونی و انعقادی هستند. انجام این تست‌ها بر اساس نوع جراحی، وزن بیمار، سوابق پزشکی و اهداف درمانی توسط پزشک تعیین می‌شود و نقش مهمی در ایمنی جراحی و موفقیت بلندمدت آن دارد.
منابع :
LabTestsOnline – Preoperative Blood Tests
Cleveland Clinic – Bariatric Surgery Guidelines
No. 119
۰۴/۰۴
